Môhình phát triển dựa trên không gian sinh thái - văn hóa - kết nối sáng tạo

Quyhoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 trình Hội đồng thẩmđịnh thông qua ngày 25/4/2023 đưa ra triết lý quy hoạch đảm bảo phát triển dựatrên 3 trụ cột là môi trường - xã hội - kinh tế trên nền tảng ổn định về sinhthái môi trường, bảo tồn các giá trị di sản văn hóa, giá trị nhân văn, địnhhướng lựa chọn các hoạt động kinh tế phù hợp với các yếu tố nền tảng đặc trưnglà sinh thái Đất - Nước - Rừng; Bản sắc văn hóa Tây Nguyên; Nền kinh tế xanh,tuần hoàn. Mô hình phát triển dựa trên yếu tố KHÔNG GIAN SINH THÁI -VĂN HÓA - KẾT NỐI SÁNG TẠO, phát triển bền vững, hướng về thiên nhiên, lấycon người là trọng tâm.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởngNguyễn Chí Dũng đánh giá cao sự quan tâm chỉ đạo của tỉnh Đắk Lắk đối với côngtác quy hoạch; bám sát các hướng dẫn, chỉ đạo, thể hiện tâm huyết, khát vọngphát triển của tỉnh thông qua việc xây dựng quy hoạch; đồng thời, chủ động tiếpthu, giải trình ý kiến để hoàn thiện hồ sơ trình Hội đồng. Nội dung quy hoạchđã được thể hiện khá rõ nét về tính liên kết, đồng bộ phát triển, phân bổ khônggian, nguồn lực, khai thác các lợi thế tích cực với khát vọng cao; thể hiệnkhát vọng vươn lên của tỉnh trong thời gian tới.

ĐắkLắk có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, du lịch, nănglượng tái tạo. Tổng diện tích tự nhiên 13.070,41 km², dân số năm2020 là 1.886,9 nghìn người, trong đó lực lượng lao động chiếm 24,0% về diệntích và 31,8% về dân số so với vùng Tây Nguyên. Tỉnh có 49 dân tộc cùng chungsống, tài nguyên nhân văn phong phú. Tổng diện tích 324.679 ha đất Bazan màumỡ, chiếm 24,81% diện tích tự nhiên. Diện tích đất lâm nghiệp lớn với 544.100ha chiếm 41,62% diện tích đất tự nhiên. Đặc biệt tỉnh có 637 hồ tự nhiên vànhân tạo, là hệ thống cảnh quan tự nhiên đặc trưng cho phát triển du lịch, cungcấp nguồn nước cho sản xuất và sinh hoạt.

Bên cạnh những thuận lợi, tỉnh LắkĐắc có những hạn chế như vị trí nằm xa các trung tâm phát triển của quốc gia(như hầu hết các tỉnh Tây Nguyên), điều kiện kết nối hạ tầng còn rất hạn chếlàm giảm khả năng liên kết các hoạt động kinh tế, xã hội liên vùng thúc đẩykinh tế nội vùng. Môi trường chịu nhiều tác động của các hoạt động sản xuất,khai thác tài nguyên quá mức: Diện tích rừng giảm nhanh do xâm lấn, chuyển đổitừ các hoạt động canh tác nông nghiệp. Hệ sinh thái bị ảnh hưởng nghiêm trọng,đặc biệt là khai thác nguồn nước ngầm, tăng hệ số sử dụng đất, ô nhiễm đất,nước do sử dụng phân bón và chất bảo vệ thực vật hóa chất, khai thác khoáng sảnquá mức. Hiện tượng xói mòn, rửa trôi diễn ra thường xuyên.

Nguồn nước phân bố không đều theomùa và theo vùng ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất nông nghiệp trên địa bàntỉnh. Suy giảm đa dạng sinh học, đặc biệt là không gian sinh tồn của loài voiđang bị thu hẹp và ảnh hưởng đến phát triển số lượng cá thể voi tự nhiên, mấtđi nét độc đáo về sinh thái của Đắk Lắk trong tổng thể Tây Nguyên và cả nước.Cảnh quan tự nhiên các thác nước, hồ cảnh quan, rừng đặc dụng... có nguy cơ bịphá vỡ do các hoạt động khai thác làm thủy điện và nạn chặt phá rừng đặc biệt đốivới rừng phòng hộ đầu nguồn.

Tốc độ tăng GRDP bình quân giai đoạn2011-2020 của tỉnh là 5,2%/năm (quốc gia là 6,21%/năm), trong đó ngành nông lâmthủy sản tăng bình quân 3,6%/năm (cả nước 1,6%/năm); GRDP ngành công nghiệp xâydựng tăng bình quân 6,34%/năm. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng giảm tỷtrọng nông nghiệp và tăng tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ nhưng chậm vàkhông ổn định.

Bí thư tỉnh ủy tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Đình Trung phát biểu. Ảnh: MPI

Xâydựng tỉnh Đắk Lắk giàu đẹp, văn minh, bản sắc, từng bước xứng đáng vị trí trungtâm Vùng Tây Nguyên

Phát biểu tại Hội nghị, Bí thư tỉnhủy tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Đình Trung cho biết, triển khai thực hiện Luật Quy hoạchvà Quyết định số 915/QĐ-TTg ngày 30/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệtnhiệm vụ lập quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050,Tỉnh ủy, HĐND tỉnh và UBND tỉnh đã chỉ đạo quyết liệt và sát sao, đặt kỳ vọngrất lớn và đặt ra yêu cầu quy hoạch phải đề xuất các phương án phát triển đểtỉnh khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh, tạo bước đột phá trong pháttriển, đạt được mục tiêu xây dựng tỉnh Đắk Lắk giàu đẹp, văn minh, bản sắc,từng bước xứng đáng với vị trí trung tâm Vùng Tây Nguyên; bảo đảm đời sống vậtchất, tinh thần của Nhân dân đạt mức trung bình của cả nước vào năm 2025 theoNghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đã đề ra.

Quá trình lập Quy hoạch, tuy giaiđoạn đầu gặp một số khó khăn do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhưngtỉnh Đắk Lắk luôn nhận được sự hỗ trợ, hướng dẫn, tháo gỡ thường xuyên của BộKế hoạch và Đầu tư cũng như các Bộ, cơ quan Trung ương. Qua đó, công tác tổchức lập Quy hoạch tỉnh được thực hiện theo đúng quy định.

Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk được thựchiện theo phương pháp tích hợp đồng bộ, được lập đồng thời với các quy hoạchcấp quốc gia, quy hoạch cấp vùng và là lần đầu tiên lập theo quy định của LuậtQuy hoạch, do đó sẽ không tránh khỏi thiếu sót và cần tiếp tục điều chỉnh, bổsung, hoàn thiện. Một bản quy hoạch tỉnh tốt sẽ là nền tảng, là kim chỉ nam chosự phát triển của tỉnh; đồng thời đảm bảo quá trình triển khai thực hiện đạtkết quả cao nhất, ông Nguyễn Đình Trung nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Tuấn Hà trình bày dự thảo Quy hoạch tỉnh. Ảnh: MPI

Kếthợp giữa phát triển kinh tế với bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ môi trường sinhthái

Trình bày tóm tắt các nội dung chínhcủa Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, ông NguyễnTuấn Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh cho biết, quy hoạch tỉnh Đắk Lắk đãphân tích, đánh giá thực trạng và vị thế phát triển của tỉnh; quy hoạch đã rútra 10 vấn đề chính cần giải quyết, đó là kết nối hạ tầng liên vùng, quốc tế cầnđược ưu tiên cải thiện; Thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số; Cải thiện môitrường đầu tư kinh doanh; Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng tiêu chuẩncao; Thương hiệu và định vị sản phẩm chủ lực của tỉnh Đắk Lắk; Thu hút các dựán đầu tư chiến lược, tạo đột phá và thúc đẩy chuyển dịch chất lượng các ngànhkinh tế trụ cột của tỉnh; Xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp dựa trên đổi mớisáng tạo, khởi nghiệp; Đẩy nhanh quá trình đô thị hóa, gia tăng chất lượng pháttriển đô thị gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa sản xuất; Nâng cao chấtlượng nguồn nhân lực; Giải quyết các nút thắt đối với phát triển công nghiệp.

Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk đưa ra mụctiêu tổng quát là nâng cao đời sống vật chất, văn hóa và tinh thần của Nhân dânđạt mức trung bình khá của cả nước, trên cơ sở: phát triển kinh tế - xã hộinhanh và bền vững dựa trên kinh tế xanh, tuần hoàn; bản sắc văn hóa các dântộc; Đắk Lắk trở thành điểm đến đặc sắc, hấp dẫn khách du lịch trong nước vàquốc tế; Buôn Ma Thuột là một cực phát triển của vùng Tây Nguyên, hội nhập vàliên kết theo hướng mở với khu vực và quốc tế.

Tiếp tục duy trì tốc độ đầu tư tíchlũy cao cho nền kinh tế; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tiếnbộ, tăng tính bền vững trong phát triển; đổi mới mạnh mẽ khoa học và công nghệ,nâng cao rõ rệt chất lượng giáo dục đào tạo, phát triển nguồn nhân lực và y tế,văn hóa, thể dục thể thao. Kết hợp giữa phát triển kinh tế với bảo đảm an sinhxã hội, bảo vệ môi trường sinh thái, phát huy sức mạnh đoàn kết các dân tộc,xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, bảo đảm quốc phòng an ninh.

Xácđịnh các quan điểm, đột phá và nhiệm vụ trọng tâm phát triển

Tại Phiên thẩm định, đại diện cácbộ, cơ quan ngang bộ, các ủy viên phản biện, các chuyên gia ĐMC và các đại biểutham dự đã tham gia góp ý đối với các nội dung cụ thể của quy hoạch tỉnh ĐắkLắk. Các ý kiến đánh giá, quy hoạch được xây dựng, công phu, nghiêm túc; kếtcấu và nội dung của Báo cáo quy hoạch nhìn chung bám sát, phù hợp với yêu cầu,quy định tại Luật Quy hoạch và Nghị định 37/2019/NĐ-CP ngày 07/5/2019 của Chínhphủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quy hoạch; bám sát với địnhhướng phát triển của quốc gia và định hướng phát triển vùng Tây Nguyên tại Nghịquyết 23/NQ-TW ngày 06/10/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinhtế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầmnhìn đến năm 2045, trên cơ sở các nền tảng đặc trưng của tỉnh Đắk Lắk, Quyhoạch tỉnh đã xây dựng triết lý và mô hình phát triển từ đó xây dựng tầm nhìnđến năm 2050 và xác định các quan điểm, đột phá và nhiệm vụ trọng tâm tronggiai đoạn 2021-2030.

Ông Đinh Trọng Thắng, Vụ trưởng Vụ Quản lý quy hoạch trình bày báo cáo tóm tắt tổng hợp ý kiến thẩm định của Hội đồng thẩm định và Ủy viên phản biện. Ảnh: MPI

Để hoàn thiện nội dung hồ sơ quyhoạch để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo quy định, các thành viên Hộiđồng đã tập trung cho ý kiến về sự phù hợp với nhiệm vụ lập quy hoạch tỉnh ĐắkLắk đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; quy trình lập quy hoạch; việc tíchhợp các nội dung quy hoạch; phân tích, đánh giá, dự báo các yếu tố, điều kiệnphát triển đặc thù của tỉnh; thực trạng phát triển kinh tế - xã hội và thựctrạng phát triển các ngành nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ trên địa bàn; tiềmnăng đất đai và hiện trạng sử dụng đất, tính hợp lý và hiệu quả sử dụng đất củatỉnh; thực trạng phát triển và sự phù hợp về phân bố không gian của hệ thống đôthị, nông thôn và các khu chức năng.

Về quan điểm phát triển, đại biểu đềnghị nghiên cứu, bổ sung các phân tích, đánh giá làm rõ những vấn đề tác động,ảnh hưởng đến quan điểm, mục tiêu và lựa chọn quan điểm phát triển nhằm đẩymạnh, nâng cao hiệu quả hoạt động liên kết kinh tế với các tỉnh Tây Nguyên,duyên hải miền Trung và khu vực tam giác phát triển Cam-pu-chia-Lào-Việt Nam.Đồng thời, bổ sung làm rõ hơn việc đề xuất 7 quan điểm, kịch bản phát triển.Báo cáo đưa ra 3 kịch bản phát triển dựa trên phát triển nông nghiệp, côngnghiệp và dịch vụ; đề nghị tại mỗi kịch bản cần bổ sung về nhu cầu vốn đầu tư,nguồn nhân lực, tốc độ phát triển đô thị hóa; luận giải cụ thể khả năng thu hútnguồn lực từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước trong bối cảnh dự báo có nhiềubiến động để tăng tính khả thi của phương án lựa chọn; bổ sung đánh giá, phântích các ưu, nhược điểm của các phương án phát triển.

Về 05 đột phá, 04 nhiệm vụ trọngtâm, theo các đại biểu, các nội dung còn chung chung, cần cụ thể đột phá vềnhững vấn đề gì cho từng ngành cụ thể để thay đổi căn bản, toàn diện cho ngành;việc xác định ngành quan trọng của tỉnh Đắk Lắk cần đưa ra những căn cứ, tiêuchí cụ thể để có thể lựa chọn, xác định những ngành kinh tế quan trọng mà tỉnhcần tập trung ưu tiên trong giai đoạn quy hoạch để tạo sự "bứt phá” trong pháttriển.

Phương án phát triển các ngành, lĩnhvực quan trọng, cần bổ sung, phân tích xây dựng tiêu chí những ngành cụ thể nàothực sự là ngành quan trọng, được xác định trên cơ sở lợi thế so sánh về vịthế, điều kiện tự nhiên, tiềm năng phát triển; phân tích cụ thể có trọng tâm,trọng điểm và đảm bảo cấu trúc, tên mục, nội dung phân tích đúng quy định tạiKhoản 4 Điều 28 Nghị định số 37/2019/NĐ-CP.

Đối với Báo cáo ĐMC, theo nhận xétcủa chuyên gia, Báo cáo tuân thủ đúng khung cấu trúc quy định tại Thông tư02/2022/TT-BTNMT và cơ bản các nội dung hợp lý, có nhiều thông tin, dữ liệuquan trọng đã được tập hợp, xử lý. Các ý kiến cũng tập trung vào phương phápthực hiện và tổ chức thực hiện các nội dung chi tiết của Báo cáo.

Phát biểu tiếp thu giải trình ýkiến, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Phạm Ngọc Nghị cảm ơn các ý kiến góp ý quýbáu, trách nhiệm của Hội đồng và khẳng định, tỉnh Đắk Lắk sẽ tiếp thu tối đa đểsớm hoàn thiện hồ sơ quy hoạch đảm bảo chất lượng, thống nhất, đồng bộ với mụctiêu định hướng phát triển quy hoạch vùng và quy hoạch tổng thể quốc gia. Đồngthời chia sẻ, tại phiên họp của Hội đồng và trong quá trình chuẩn bị xây dựngquy hoạch, tỉnh Đắk Lắk đã nhận được nhiều ý kiến phản biện góp ý sâu sắc, tâmhuyết của các bộ ngành, chuyên gia; tập trung vào các nhóm vấn đề như: căn cứpháp lý; đánh giá thực trạng; quan điểm mục tiêu và lựa chọn phương án pháttriển; phương án phát triển đô thị; phân bổ và phân vùng đất đai; phương án bảovệ môi trường, nhất là phương án bảo vệ rừng; danh mục dự án ưu tiên;…

Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Phạm NgọcNghị cho biết, trong quá trình lập quy hoạch, tỉnh có gặp một số vấn đề khókhăn về vấn đề quy định chỉ tiêu sử dụng đất; về quy hoạch chung với quy hoạchsử dụng đất của thành phố Buôn Ma Thuột; vấn đề mỏ đất để phục vụ xây dựngđường cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột; vấn đề khai thác tiềm năng, phát triểnnăng lượng tái tạo; xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo vùng Tây Nguyên tạithành phố Buôn Ma Thuột, việc triển khai và hình thành Trung tâm này có ý nghĩarất quan trọng đối với Vùng, khẳng định vị trí trung tâm dẫn dắt trong đổi mớisáng tạo và cần được hỗ trợ từ Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia; mong tiếptục nhận được sự quan tâm, hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm của Bộ Kế hoạch và Đầutư và các bộ, ngành liên quan trong triển khai.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu kết luận Hội nghị. Ảnh: MPI

Khẩntrương hoàn thiện hồ sơ quy hoạch với tinh thần nhanh về tiến độ nhưng phải đảmbảo chất lượng

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộtrưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, với tinh thần khẩn trương nghiêm túc, tráchnhiệm, Hội đồng thẩm định đã hoàn thành nội dung đề ra và tiến hành biểu quyếtbằng phiếu đánh giá với kết quả 100% đồng ý thông qua quy hoạch tỉnh Đắk Lắkthời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 với điều kiện hoàn thiện, chỉnh sửa,bổ sung.

Để sớm hoàn thiện hồ sơ quy hoạchtheo quy định, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị UBND tỉnh Đắk Lắk nghiêm túctiếp thu, giải trình hoàn thiện hồ sơ theo ý kiến góp ý, trong đó, tập trunglàm rõ một số nội dung như đánh giá và phân tích làm rõ kết quả quy hoạch thờikỳ trước, những hạn chế phát triển, điểm nghẽn trong phát triển để có các giảipháp khả thi đối với giai đoạn tới, đặc biệt là vấn đề môi trường, an ninhnguồn nước, quốc phòng an ninh; xác định rõ vai trò, vị thế của tỉnh đối vớivùng và quốc gia.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, bêncạnh phát triển kinh tế thì vấn đề đặt ra đối với tỉnh Đắk Lắk là giữ rừng, giữan ninh nguồn nước, giữ dân, giữ văn hóa, an ninh trật tự, quốc phòng an ninh;còn nếu chỉ tập trung phát triển kinh tế mà không chú ý đến các vấn đề được đặtlên vai của tỉnh thì sẽ phát triển không cân bằng, không hài hòa. Điều này chothấy sứ mệnh của tỉnh, trung tâm của vùng, đầu tàu lôi kéo, lan tỏa phát triển,kết nối với các địa phương và vùng khác.

Vềmô hình phát triển, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, tỉnh phải xác định vàkhẳng định rõ làkinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn, phù hợpvới đặc thù nổi bật của tỉnh. Về mục tiêu, kịch bản phát triển, tỉnh có đủ điềukiện, yếu tố thuận lợi, tuy nhiên chưa được thể hiện rõ nét tại quy hoạch, đặcbiệt là các chủ trương theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, của Quốc hội đối vớivùng và tỉnh. Do vậy phải tận dụng lợi thế để khai thác, đón nhận những cơ hộiđột phá như hình thành tuyến đường cao tốc, tăng cường tính kết nối; có cơ chếđặc thù đối với thành phố Buôn Ma Thuột;cần tập trung phân tích rõ hơn, đưa raluận cứ lựa chọn kịch bản phát triển.

Về xác định ngành nghề theo lĩnh vựcưu tiên, tổ chức không gian phát triển phải bám sát Nghị quyết số 23 của BộChính trị, trong đó tập trung vào năng lượng tái tạo, chế biến chế tạo, xuấtkhẩu cà phê, phát triển các trung tâm dịch vụ thương mại trung chuyển hàng hóa;xác định các hành lang giao thông thành các hành lang kinh tế; không gian, lãnhthổ với trọng điểm các trục, hành lang đã xác định trong quy hoạch.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng nhấnmạnh đến các nội dung liên quan đến bảo vệ an ninh nguồn nước; về công tác quảnlý và bảo vệ, phát triển rừng; Phương án bảo đảm nguồn nguồn nước, phát triểnhệ thống thủy lợi, các hồ chứa nước…

Sau khi rà soát, tiếp thu ý kiến, đềnghị tỉnh Đắk Lắk lập báo cáo tiếp thu giải trình bằng văn bản; hoàn thiện hồsơ quy hoạch, gồm: Báo cáo quy hoạch; Báo cáo đánh giá môi trường chiến lượccủa quy hoạch; hệ thống sơ đồ, bản đồ và cơ sở dữ liệu; dự thảo Quyết định phêduyệt quy hoạch, đảm bảo đồng bộ, thống nhất và tuân thủ đúng quy định của phápluật; Gửi hồ sơ Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk đã được hoàn thiện đến Cơ quan thườngtrực Hội đồng thẩm định để tiến hành rà soát theo quy định tại Điều 34 Nghịđịnh số 37/2019/NĐ-CP; và chịu trách nhiệm về tính trung thực, tính chính xáccủa nội dung, số liệu trong Báo cáo, hệ thống sơ đồ, bản đồ và cơ sở dữ liệutrong hồ sơ quy hoạch; thực hiện theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướngChính phủ về công tác quy hoạch, tỉnh Đắk Lắk sớm hoàn thiện hồ sơ quy hoạchvới tinh thần nhanh về tiến độ nhưng phải đảm bảo chất lượng./.