Mở rộng tín dụng - củng cố trụ cột an sinh xã hội

Trong nhiều năm qua, Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) đã trở thành “ngân hàng của người nghèo” khi triển khai hàng chục chương trình tín dụng ưu đãi dành cho đa dạng đối tượng: Hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người có công, học sinh - sinh viên khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số, người lao động thu nhập thấp, người cần hỗ trợ về nhà ở… Đến ngày 30/9/2025, tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách đạt 398.065 tỷ đồng, cho thấy quy mô và độ bao phủ ngày càng lớn của chính sách này.

Hệ thống NHCSXH hiện có gần 10.000 điểm giao dịch xã, bảo đảm người dân ở vùng sâu, vùng xa, biên giới có thể tiếp cận vốn ngay tại địa phương, không phải đi lại xa xôi hay chịu chi phí trung gian. Nguồn vốn dành cho tín dụng chính sách được bổ sung mạnh mẽ từ trung ương và địa phương. Riêng nguồn vốn ủy thác từ chính quyền các cấp đã đạt 63.200 tỷ đồng, chiếm gần 15% tổng nguồn vốn, thể hiện sự vào cuộc chủ động của địa phương trong công cuộc giảm nghèo.

Đặc biệt, với cơ chế cho vay ưu đãi, lãi suất thấp, thủ tục đơn giản, vốn tín dụng chính sách đã đáp ứng đúng nhu cầu sinh kế của người dân nghèo - nhóm thường khó tiếp cận tín dụng thương mại. Điều này làm tăng tính bao trùm của chính sách, giúp tín dụng thực sự trở thành công cụ phát triển chứ không chỉ là hỗ trợ tạm thời.

Tạo sinh kế, việc làm và cải thiện điều kiện sống

Hiệu quả lớn nhất của tín dụng chính sách thể hiện trực tiếp ở việc hỗ trợ sinh kế cho người dân. Đến hết tháng 9/2025, hơn 6,7 triệu khách hàng còn dư nợ tại NHCSXH. Trong đó: Chương trình cho hộ nghèo đạt dư nợ 32.584 tỷ đồng, hỗ trợ hơn 580.000 hộ; hộ cận nghèo đạt dư nợ 39.044 tỷ đồng, hỗ trợ hơn 693.000 hộ; hộ mới thoát nghèo đạt dư nợ 45.739 tỷ đồng, hỗ trợ 872.000 hộ. Nguồn vốn này giúp các hộ đầu tư chăn nuôi, trồng trọt, buôn bán nhỏ, phát triển ngành nghề nông thôn, hoặc cải thiện các điều kiện sản xuất. Nhờ đó, hàng triệu hộ không chỉ tăng thu nhập mà còn xây dựng được nền tảng kinh tế tự chủ, bền vững.

Nguồn vốn chính sách giúp người dân Nghệ An phát triển kinh tế
(Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Chính phủ)

Hiệu quả tín dụng còn thể hiện rõ trong tạo việc làm. Trong 9 tháng đầu năm 2025, NHCSXH giúp tạo việc làm cho 601.000 lao động, trong đó 6.800 người được hỗ trợ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng và 4.100 người có việc làm sau khi hoàn lương. Đây là những nhóm yếu thế thường gặp rào cản lớn khi tìm kiếm sinh kế, nhưng nhờ nguồn vốn ưu đãi, họ đã có cơ hội hòa nhập và ổn định cuộc sống.

Tín dụng chính sách còn hỗ trợ mạnh mẽ cho giáo dục - một yếu tố then chốt trong giảm nghèo bền vững. Hiện có hơn 20.000 học sinh, sinh viên được vay vốn để học tập, trong đó 788 sinh viên thuộc các ngành STEM. Nguồn vốn này bảo đảm mọi học sinh có hoàn cảnh khó khăn đều không phải bỏ dở con đường học tập vì thiếu tiền, đồng thời góp phần hình thành nguồn nhân lực chất lượng cho tương lai.

Trên bình diện rộng hơn, tín dụng chính sách còn tạo dấu ấn rõ nét trong phát triển hạ tầng. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, nguồn vốn đã hỗ trợ xây mới 292 công trình: 201 công trình giao thông, 11 thủy lợi, 49 giáo dục, 2 y tế, 12 công trình nước sạch, 21 văn hóa, 8 điện và 2 công trình khác; cùng với 117 công trình được duy tu, nâng cấp. Tính từ năm 2021 đến 30/9/2025, tổng số công trình mới đạt 2.908 công trình, trong đó giao thông chiếm 1.666 công trình, giáo dục 521, thủy lợi 276, nước sạch 108, văn hóa 182, y tế 43 và điện 59. Đây là những hạ tầng thiết yếu, giúp người dân tiếp cận dịch vụ tốt hơn, giảm chi phí sinh hoạt và mở rộng cơ hội kinh tế.

Ngoài ra, chương trình phát triển nhà ở cũng đạt kết quả nổi bật. Hơn 2.900 căn nhà cho hộ nghèo và khoảng 7.500 căn nhà xã hội đã được xây dựng. Riêng dư nợ cho vay nhà ở xã hội đạt 19.526 tỷ đồng, hỗ trợ hơn 50.000 hộ công nhân, người thu nhập thấp có chỗ ở ổn định.

Về mô hình sinh kế, chỉ riêng 9 tháng năm 2025 đã có 1.073 mô hình giảm nghèo được triển khai, hỗ trợ 22.056 hộ. Giai đoạn 2021 - 2025, tổng cộng 11.660 mô hình được hỗ trợ, tạo động lực phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp, dịch vụ, du lịch, khởi nghiệp, góp phần tăng thu nhập bền vững cho hàng trăm nghìn hộ dân.

Những tác động này cho thấy tín dụng chính sách không chỉ rót vốn, mà còn mở ra cơ hội chuyển đổi sinh kế, tạo việc làm, nâng cao năng lực sản xuất và cải thiện điều kiện sống - các yếu tố quyết định để giảm nghèo đa chiều bền vững.

Quản lý vốn an toàn, nâng cao hiệu quả và hướng tới tương lai

Một trong những yếu tố làm nên uy tín của NHCSXH là khả năng quản lý vốn an toàn và hiệu quả. Tỷ lệ nợ quá hạn và nợ khoanh chỉ chiếm 0,55% tổng dư nợ, mức rất thấp so với hệ thống ngân hàng thương mại. Phần lớn chi nhánh duy trì tỷ lệ nợ quá hạn dưới 0,5%, cho thấy tính bền vững của dòng vốn và sự tuân thủ cao của người vay.

Dù vậy, nhu cầu vay vốn ngày càng lớn đòi hỏi NHCSXH tiếp tục huy động nguồn lực từ ngân sách trung ương và địa phương. Để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, các chương trình cần gắn chặt hơn với đào tạo nghề, chuyển giao khoa học kỹ thuật, hướng dẫn sản xuất và liên kết thị trường. Giám sát việc sử dụng vốn cũng cần được tăng cường, nhất là tại các địa bàn xa, nhằm hạn chế rủi ro và bảo đảm vốn ưu đãi được sử dụng đúng mục đích.

Trong thời gian tới, chuyển đổi số sẽ đóng vai trò quan trọng trong nâng cao hiệu quả vận hành của NHCSXH. Việc số hóa quy trình quản lý, giám sát, thanh toán, cùng với cập nhật thông tin hộ vay sẽ giúp ngân hàng rút ngắn thời gian thủ tục, tăng minh bạch và hỗ trợ người dân tiếp cận vốn dễ dàng hơn. Đồng thời, các hoạt động truyền thông, hướng dẫn hộ vay sử dụng vốn hiệu quả sẽ tiếp tục được tăng cường, giúp tối đa hóa tác động của chính sách.

Tín dụng chính sách xã hội không chỉ mang lại nguồn vốn ưu đãi cho người nghèo mà còn trực tiếp mở ra cơ hội phát triển sinh kế, tạo việc làm, hỗ trợ giáo dục, nâng cấp hạ tầng và cải thiện điều kiện sống - những yếu tố nền tảng của giảm nghèo bền vững. Với gần 400.000 tỷ đồng và hơn 6,7 triệu hộ dân được tiếp cận vốn, chính sách tín dụng đã chứng minh là một trong những công cụ hiệu quả để bảo đảm an sinh và thúc đẩy phát triển bao trùm ở Việt Nam.

Những kết quả đạt được cho thấy khi Nhà nước, địa phương và hệ thống chính trị cùng vào cuộc, tín dụng chính sách sẽ tiếp tục là động lực quan trọng giúp hàng triệu người dân thoát nghèo, đóng góp vào mục tiêu xây dựng một Việt Nam phát triển, thịnh vượng và công bằng - nơi không ai bị bỏ lại phía sau.

Anh Tuấn