Đối tượng chịu thuế: Luật Thuế GTGT sửa đổi điều chỉnh lại danh mục các đối tượng không chịu thuế GTGT. Theo đó, một số mặt hàng và dịch vụ trước đây được miễn thuế như: Phân bón, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu đánh bắt xa bờ, cùng các hoạt động chứng khoán như lưu ký, tổ chức thị trường và giao dịch chứng khoán; sản phẩm xuất khẩu là tài nguyên, khoáng sản khai thác đã chế biến thành sản phẩm theo Danh mục do Chính phủ quy định... nay sẽ không còn nằm trong diện miễn thuế. Đồng thời, một điểm mới mang tính nhân văn là các loại hàng hóa nhập khẩu để ủng hộ, tài trợ cho công tác phòng chống thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, chiến tranh theo quy định của Chính phủ sẽ được đưa vào diện không chịu thuế.

Về cách tính thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu, Luật mới đã thay đổi cơ bản phương pháp tính. Thay vì lấy giá tại cửa khẩu cộng với các loại thuế như trước, thì nay giá tính thuế sẽ được căn cứ theo trị giá tính thuế nhập khẩu, cộng với thuế nhập khẩu và các khoản thuế bổ sung (nếu có), cộng với thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường. Cách tính này thống nhất với quy định của Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, đảm bảo minh bạch và dễ thực hiện hơn cho doanh nghiệp.

Đáng chú ý, nếu hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại nếu tuân thủ đúng quy định của Luật Thương mại - sẽ được tính thuế với giá bằng 0 đồng, được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao. Quy định này sẽ góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động xúc tiến thương mại, kích thích tiêu dùng trong nước.

Về thuế suất, Luật cũng điều chỉnh thuế suất của một số mặt hàng, dịch vụ. Cụ thể, phân bón và tàu khai thác thủy sản tại vùng biển sẽ không còn miễn thuế như trước, mà chuyển sang áp dụng thuế suất 5%. Trong khi đó, một số sản phẩm đang áp dụng mức thuế 5% như: Lâm sản chưa qua chế biến, đường và các phụ phẩm trong sản xuất đường, thiết bị chuyên dùng cho giảng dạy và nghiên cứu, các hoạt động văn hóa - thể thao, sản xuất và chiếu phim... sẽ tăng lên mức thuế 10%. Đây là sự điều chỉnh có thể tác động trực tiếp đến giá thành sản phẩm và hoạt động của doanh nghiệp trong các lĩnh vực liên quan.

Bên cạnh đó, Luật Thuế GTGT sửa đổi cũng bổ sung thêm các nhóm hàng hóa và dịch vụ áp dụng thuế suất 0%, trong đó bao gồm vận tải quốc tế, công trình xây dựng và lắp đặt ở nước ngoài hoặc trong khu phi thuế quan, hàng hóa bán tại khu vực cách ly sân bay và cửa hàng miễn thuế. Ngoài ra, dịch vụ xuất khẩu như cho thuê phương tiện vận tải sử dụng ở nước ngoài, dịch vụ hàng không và hàng hải cung ứng trực tiếp cho vận tải quốc tế cũng được hưởng mức thuế ưu đãi này.

Cán bộ Chi cục Thuế khu vực V (Nguồn: Cổng Thông tin điện tử tỉnh Bắc Ninh)

Đối với điều kiện khấu trừ thuế đầu vào, Luật Thuế GTGT sửa đổi quy định siết chặt chẽ hơn so với trước. Trong đó, tất cả hàng hóa, dịch vụ mua vào đều phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt thì mới được khấu trừ thuế, trừ một số trường hợp đặc thù theo quy định của Chính phủ. Đồng thời, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng sẽ phải bổ sung thêm một số chứng từ như phiếu đóng gói, vận đơn và bảo hiểm hàng hóa (nếu có) để đủ điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Về hoàn thuế, Luật Thuế GTGT sửa đổi cũng bổ sung thêm trường hợp được hoàn thuế GTGT. Cụ thể, các cơ sở kinh doanh chỉ sản xuất hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ chịu thuế suất 5%, nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ từ 300 triệu đồng trở lên sau 12 tháng hoặc 4 quý liên tục thì sẽ được hoàn thuế.

Một nội dung quan trọng khác có hiệu lực từ ngày 01/01/2026 là quy định về ngưỡng doanh thu chịu thuế đối với hộ và cá nhân kinh doanh. Theo đó, hộ, cá nhân sản xuất - kinh doanh có mức doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ thuộc diện không phải nộp thuế GTGT.

Ngoài ra, Luật Thuế GTGT bổ sung 2 Điều quy định về thời điểm xác định thuế GTGT và các hành vi bị nghiêm cấm trong khấu trừ, hoàn thuế để bảo đảm minh bạch chính sách.

Xuân Thanh