Thành tựu trước sáp nhập trong xây dựng nông thôn mới

Thành phố Đà Nẵng - Điểm sáng NTM  vùng duyên hải miền Trung

Là đô thị trung tâm năng động, Đà Nẵng sớm xác định xây dựng NTM là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội, góp phần rút ngắn khoảng cách giữa thành thị và nông thôn. Ngay từ năm 2015, thành phố đã hoàn thành 100% xã đạt chuẩn NTM, trở thành một trong những địa phương đầu tiên của cả nước hoàn thành chương trình này.

Ứng dụng công nghệ, kỹ thuật cao vào sản xuất nông nghiệp ở Hòa Vang
(Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Bộ KHCN)

Đến năm 2024, Đà Nẵng có 9/11 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, trong đó có 3 xã được công nhận kiểu mẫu; huyện Hòa Vang - địa bàn duy nhất còn khu vực nông thôn - được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Các tiêu chí về hạ tầng, giáo dục, y tế, văn hóa, môi trường được duy trì và nâng cao thường xuyên. Hệ thống giao thông, điện, nước, trường học, trạm y tế đều đạt chuẩn; tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch và nước hợp vệ sinh đạt 100%.

Đà Nẵng cũng là địa phương tiên phong ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong công tác quản lý nông thôn. Các mô hình “xã thông minh”, “chợ thông minh”, “hợp tác xã số”, “vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao” được triển khai mạnh mẽ. Phong trào “Toàn dân chung sức xây dựng NTM, đô thị văn minh” đã trở thành nét đẹp văn hóa, huy động sự tham gia của toàn xã hội.

Không chỉ phát triển hạ tầng, Đà Nẵng chú trọng đến nâng cao chất lượng đời sống người dân. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn tăng gấp hơn 2 lần so với năm 2015; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,62% năm 2024 - thấp nhất khu vực miền Trung. Người dân nông thôn Đà Nẵng được thụ hưởng đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản, đời sống vật chất và tinh thần ngày càng được cải thiện, hướng đến mục tiêu “NTM kiểu mẫu - nông dân văn minh - nông nghiệp hiện đại”.

Tỉnh Quảng Nam - Dấu ấn NTM bền vững và toàn diện

Cùng với Đà Nẵng, Quảng Nam là một trong những địa phương có phong trào xây dựng NTM sôi nổi, lan tỏa mạnh mẽ trên toàn quốc. Sau hơn 13 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 179/204 xã đạt chuẩn NTM (chiếm 87,7%), trong đó có 55 xã đạt chuẩn nâng cao, 16 xã kiểu mẫu; 12/18 huyện, thị xã, thành phố được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Điểm nổi bật của Quảng Nam là cách làm sáng tạo, linh hoạt và sát thực tiễn. Tỉnh tập trung phát triển hạ tầng nông thôn đồng bộ, gắn với quy hoạch phát triển vùng; đẩy mạnh sản xuất theo chuỗi giá trị; khuyến khích người dân, doanh nghiệp và hợp tác xã tham gia các mô hình nông nghiệp sạch, hữu cơ, OCOP, du lịch cộng đồng và bảo tồn văn hóa làng nghề.

Việc lồng ghép các nguồn lực xây dựng nông thôn mới sẽ giúp hoàn thiện hạ tầng, thay đổi diện mạo làng quê giúp du lịch nông thôn phát triển (nguồn: Trang Thông tin điện tử Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam)

Nhiều mô hình hiệu quả được nhân rộng như: “Khu dân cư NTM kiểu mẫu”, “Thôn NTM sáng - xanh - sạch - đẹp”, “Vườn mẫu”, “Đường hoa phụ nữ”, “Làng xanh - sạch - đẹp”. Đến nay, Quảng Nam đã có hơn 300 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó nhiều sản phẩm được phân phối trên các sàn thương mại điện tử, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.

Các xã vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số như Nam Giang, Tây Giang, Đông Giang, Phước Sơn, Nam Trà My được quan tâm đầu tư phát triển hạ tầng, sinh kế và dịch vụ xã hội. Chương trình NTM ở Quảng Nam không chỉ tạo chuyển biến về diện mạo nông thôn mà còn giúp củng cố khối đại đoàn kết, nâng cao năng lực cộng đồng, góp phần quan trọng vào ổn định chính trị và phát triển bền vững vùng miền núi.

Từ kết quả đạt được, cả Đà Nẵng và Quảng Nam đều nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước về chất lượng các tiêu chí NTM. Khi hợp nhất, Đà Nẵng mới có 94 đơn vị cấp xã, trong đó gần 90% xã đạt chuẩn NTM, tạo tiền đề vững chắc để mở rộng quy mô, nâng tầm chất lượng NTM toàn diện hơn. Đây là nền tảng quan trọng để địa phương hướng tới các mục tiêu cao hơn: NTM nâng cao, nông thôn kiểu mẫu và nông thôn văn minh và hiện đại.

Triển vọng và giải pháp trong thời gian tới

Sau khi sáp nhập, chính quyền Đà Nẵng xác định: Xây dựng NTM là một trong ba đột phá chiến lược, cùng với phát triển hạ tầng xanh và chuyển đổi số. Thành phố đề ra định hướng: “Phát triển nông thôn gắn với đô thị theo hướng văn minh, hiện đại, sinh thái và bền vững”. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Đà Nẵng nhiệm kỳ 2025 - 2030 cũng đặt ra, thành phố phấn đấu: Đến năm 2026, 100% xã đạt chuẩn NTM; đến năm 2030, ít nhất 60% xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 40% xã đạt chuẩn kiểu mẫu. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn tăng 1,5 lần so với năm 2025. 100% sản phẩm OCOP được số hóa và truy xuất nguồn gốc. Hình thành ít nhất 10 mô hình nông thôn thông minh, 3 vùng nông nghiệp công nghệ cao và 5 trung tâm đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp. Ngoài ra, để tạo điều kiện thuận lợi cho giai đoạn mới, Đà Nẵng đã kiến nghị Chính phủ cho phép áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù về huy động nguồn lực đầu tư nông thôn, phát triển hạ tầng, chuyển đổi số, tín dụng và đào tạo nguồn nhân lực. Cơ chế này sẽ giúp địa phương chủ động hơn trong triển khai chương trình NTM, khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân theo phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”.

Theo đó, để góp phần thực hiện các mục tiêu trên, một số giải pháp trọng tâm thực hiện chương trình xây dựng NTM được đặt ra như sau:

Tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý nông thôn, triển khai hệ thống dữ liệu dùng chung cho các xã, sàn giao dịch nông sản điện tử, bản đồ số hóa sản xuất và mô hình hợp tác xã số. Ứng dụng công nghệ IoT, trí tuệ nhân tạo trong giám sát môi trường, tưới tiêu thông minh, quản lý đất đai và dự báo thời tiết đang được mở rộng ở nhiều địa phương.

Chú trọng phát triển nông nghiệp xanh - sạch - hữu cơ, khuyến khích kinh tế tuần hoàn và sử dụng năng lượng tái tạo trong sản xuất. Việc phát triển du lịch sinh thái, nông nghiệp trải nghiệm và bảo tồn làng nghề truyền thống giúp nông thôn trở thành không gian sống đáng mơ ước, vừa mang giá trị kinh tế vừa giữ gìn bản sắc văn hóa.

Mục tiêu cuối cùng của chương trình NTM tại Đà Nẵng không chỉ là đạt chuẩn các tiêu chí, mà là xây dựng một nông thôn “văn minh, hiện đại, xanh và hạnh phúc”. Mỗi làng quê sẽ là một không gian sống chất lượng - nơi người dân có thu nhập ổn định, hạ tầng đầy đủ, môi trường trong lành và đời sống văn hóa phong phú.

Anh Tuấn