Công tác xóa nhà tạm, nhà dột được triển khai sâu rộng

Những năm qua, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát đã được triển khai sâu rộng trên phạm vi cả nước, trở thành một phong trào lan tỏa mạnh mẽ. Theo báo chí, đến cuối năm 2023, cả nước vẫn còn gần 400.000 căn nhà tạm, nhà dột nát. Để khắc phục thực trạng này, tại Hội nghị toàn quốc tổng kết chương trình và phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” diễn ra sáng 26/8/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: Việc xóa hơn 334.234 căn nhà tạm, nhà dột nát trên toàn quốc trong vòng khoảng 1 năm 4 tháng là kỳ tích, là “Công trình quốc gia đặc biệt của ý Đảng, lòng dân”. Tổng nguồn lực huy động để hoàn thành mục tiêu này lên tới hơn 24.761 tỷ đồng, hơn 2,7 triệu ngày công lao động và hơn 454.000 lượt người tham gia.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết Chương trình và Phong trào thi đua "Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát".

Chương trình được xây dựng và triển khai với sự tham gia của cả hệ thống chính trị: Từ Trung ương đến địa phương, từ Nhà nước đến nhân dân và doanh nghiệp. Tại hội nghị tổng kết, Thủ tướng nhấn mạnh tư tưởng “an cư rồi mới lạc nghiệp” trong truyền thống dân tộc, và cho rằng việc xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ là hỗ trợ nhà ở mà là biểu hiện của “tình dân tộc - nghĩa đồng bào”. 

Các mốc triển khai cũng được rút ngắn mạnh mẽ: Chương trình đặt mục tiêu hoàn thành trước ngày 31/8/2025, trong đó đối với người có công phải hoàn thành trước ngày 27/7/2025. Thiết kế nhà ở “3 cứng” (mái cứng, tường cứng, nền cứng) với 12 mẫu nhà phù hợp điều kiện từng vùng miền được sử dụng để thay thế các căn nhà tạm, nhà dột nát. Những con số và mốc thời gian này cho thấy chương trình không đơn thuần là hỗ trợ nhà ở mà là một chiến dịch quyết liệt, có sự vào cuộc mạnh mẽ của toàn xã hội.

Hiệu quả, tác động đến công tác giảm nghèo bền vững

Việc xóa nhà tạm, nhà dột nát mang lại nhiều ý nghĩa sâu rộng, không chỉ giúp người dân có nơi ở an toàn mà còn tạo nền tảng vững chắc để phát triển kinh tế hộ gia đình, cải thiện sinh kế, hướng tới giảm nghèo bền vững. Khi người dân có nhà ở kiên cố, họ yên tâm hơn trong lao động, sản xuất, chăn nuôi, học hành hay tham gia các hoạt động cộng đồng. Hơn nữa, việc ổn định chỗ ở giúp người dân tiếp cận thuận lợi hơn các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nước sạch, điện lưới - điều kiện cần để nâng cao chất lượng cuộc sống và thu nhập.

Bên cạnh đó, chương trình còn góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, nâng cao niềm tin của người dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Như Thủ tướng Chính phủ đã nhấn mạnh: “Hàng trăm nghìn gia đình được sống trong mái ấm tình thương, hàng triệu mảnh đời được thắp sáng tương lai”.

Chương trình cũng thể hiện rõ tư duy mới trong công tác giảm nghèo - không chỉ hỗ trợ tiền bạc đơn thuần mà là hỗ trợ “an cư” để từ đó tiến tới “lạc nghiệp”. Hỗ trợ nhà ở được gắn với chuyển đổi sinh kế, đào tạo nghề, tạo việc làm, đảm bảo người dân không chỉ được ở mà còn được sống tốt hơn. Nhiều địa phương đã huy động đa dạng nguồn lực từ ngân sách, xã hội hoá, cộng đồng, người dân góp ngày công, vật liệu… như mô hình “Nhà nước hỗ trợ - nhân dân làm - cộng đồng giúp đỡ”.

Ngoài ra, tiến độ sớm hơn 5 năm 4 tháng so với mục tiêu ban đầu đặt ra bởi Nghị quyết số 42‑NQ/TW càng khẳng định sức mạnh vượt bậc của chương trình. Việc hoàn thành trước thời hạn cho thấy không chỉ là thành tích về con số mà là biểu hiện của ý chí chính trị, sự phối hợp đồng bộ và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị - xã hội.

Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025

Từ góc độ giảm nghèo, việc có nhà ở kiên cố giảm nguy cơ tái nghèo, giảm rủi ro thiên tai, biến đổi khí hậu, đặc biệt ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa. Sự ổn định về nhà ở là bước đệm để người dân tham gia lao động, học nghề, kết nối thị trường. Vì vậy, xóa nhà tạm, nhà dột nát vừa là mục tiêu an sinh xã hội, vừa là chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, là giải pháp căn cơ để giảm nghèo nhanh và bền vững.

Triển vọng và giải pháp trong thời gian tới

Mặc dù đã đạt được kết quả ấn tượng, Thủ tướng và các bộ, ngành vẫn khẳng định: “Đây mới chỉ là một khâu quan trọng trong chính sách xã hội”. Điều cốt lõi tiếp theo sẽ là việc hỗ trợ các hộ đã được hỗ trợ nhà ở tiến tới “lạc nghiệp” - tức là phát triển sinh kế, nâng cao thu nhập và vươn lên làm giàu chính đáng. Để hoàn thành mục tiêu đến năm 2030 cơ bản không còn hộ nghèo, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát phải được gắn liền với đào tạo nghề, giải quyết việc làm, phát triển sản xuất - kinh doanh, liên kết chuỗi giá trị ở các vùng nghèo, vùng đồng bào dân tộc. Thủ tướng đã đề nghị Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương quán triệt chủ trương sử dụng ngân sách Nhà nước làm nguồn lực chủ đạo, đồng thời huy động nguồn lực xã hội hoá, doanh nghiệp, người dân cùng tham gia. 

Đồng thời, cấp ủy, chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm trong việc huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực, giám sát công khai minh bạch, phát huy vai trò của cộng đồng, đoàn thể trong theo dõi, giám sát tại cơ sở. Việc lựa chọn mẫu nhà, thiết kế, thi công cũng cần phù hợp với điều kiện từng vùng miền - đặc biệt vùng miền núi, biên giới, hải đảo - nhằm đảm bảo sự thích ứng với thiên tai, biến đổi khí hậu và sinh sống bền vững cho người dân.

Phong trào thi đua “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” cần được duy trì và phát triển mạnh mẽ hơn, không chỉ để cán đích số lượng mà để lan tỏa kiểu mẫu, tạo hiệu ứng xã hội tích cực, khơi dậy lòng nhân ái, tinh thần tương thân tương ái trong cộng đồng. Theo Thủ tướng: “Ai có gì góp nấy, có công góp công, có của góp của, có ít góp ít, có nhiều góp nhiều”. 

Cuối cùng, để giảm nghèo nhanh và bền vững, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát cần được đặt trong tổng thể phát triển vùng, phát triển con người, nâng cao năng lực sản xuất, kết nối thị trường, thúc đẩy khởi nghiệp, tham gia chuỗi giá trị. Khi người dân có nhà ở kiên cố, có sinh kế ổn định, có tự tin vươn lên thì chính là lúc chương trình chuyển từ hỗ trợ an sinh sang tạo đòn bẩy phát triển.

Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát ở nước ta là minh chứng sống động cho chính sách “không ai bị bỏ lại phía sau”, thể hiện truyền thống “tương thân tương ái”, “lá lành đùm lá rách” của dân tộc Việt Nam. Khi mỗi mái nhà được dựng lên, không chỉ là niềm vui cho một hộ nghèo, mà còn là biểu tượng của niềm tin, của sự đồng lòng giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân trong hành trình hướng tới mục tiêu “an cư” để “lạc nghiệp”, đồng thời hướng tới phát triển toàn diện và bao trùm. Chương trình đã mang lại mái ấm cho hơn 334.000 hộ gia đình, tạo nền tảng quan trọng để giảm nghèo nhanh và bền vững. Ngay lúc này, việc chuyển hướng từ “có nhà ở” sang “có cuộc sống tốt hơn” chính là bước tiếp theo cần tập trung. Mỗi ngôi nhà mới được xây lên là một câu chuyện đẹp về lòng nhân ái và trách nhiệm xã hội, góp phần tạo dựng nền tảng vững chắc để người dân an cư, lạc nghiệp và cùng chung tay xây dựng quê hương, đất nước ngày một phát triển, nhân ái và hạnh phúc.

Anh Tuấn