Thành tựu trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025

Thời gian qua, cả Đồng Tháp cũ và Tiền Giang đều đã đạt được nhiều thành tựu trong xây dựng nông thôn mới, với nhiều kết quả nổi bật và mang tính đồng bộ cả về hạ tầng đến kinh tế và xã hội ở nông thôn. Đây là giai đoạn then chốt, tạo nền móng vững chắc cho công cuộc xây dựng nông thôn mới sau sáp nhập.

Tại Tiền Giang, đến cuối năm 2024, toàn bộ 135/135 xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM, trong đó có 68 xã đạt chuẩn nâng cao và 14 xã kiểu mẫu. Tỉnh được Chính phủ công nhận là tỉnh NTM năm 2024.

Hạ tầng kinh tế - xã hội ở nông thôn có bước phát triển vượt bậc: Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh đã bố trí gần 6.000 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh để hỗ trợ đầu tư hạ tầng, hàng ngàn ki-lô-mét đường giao thông nông thôn được cứng hóa, trên 200 cây cầu dân sinh được xây dựng mới hoặc nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu thông hàng hóa và đi lại của người dân. Hệ thống điện nông thôn cũng được đầu tư với quy mô lớn, gồm hàng trăm ki-lô-mét đường dây và trạm biến áp, bảo đảm cấp điện ổn định, an toàn. Hệ thống điện nông thôn được đầu tư hơn 346 tỷ đồng với 317 km đường dây trung áp, 1.193 km đường dây hạ áp và 769 trạm biến áp, bảo đảm cấp điện an toàn. Đến giữa năm 2025, trên 96,77% số hộ dân nông thôn đã được sử dụng nước sạch, trong đó trên 92% đạt chuẩn của Bộ Y tế; tỷ lệ rác thải sinh hoạt được thu gom và xử lý đạt trên 90%. Không chỉ hạ tầng, đời sống văn hóa - tinh thần cũng khởi sắc khi toàn bộ xã có trung tâm văn hóa - thể thao, hàng trăm nhà văn hóa ấp được xây dựng; trên 25% dân số tham gia tập luyện thể thao thường xuyên. Những nỗ lực đó đã góp phần nâng thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn của tỉnh lên 76,4 triệu đồng/năm vào năm 2024, đồng thời giảm tỷ lệ hộ nghèo đa chiều xuống chỉ còn 0,74%.

Một góc phường Mỹ Tho, tỉnh Đồng Tháp mới (Nguồn: báo điện tử Chính phủ)

Bên cạnh đó, Đồng Tháp cũng khẳng định được vai trò tiên phong với 114/114 xã đạt chuẩn NTM (100%), trong đó có 58 xã đạt chuẩn nâng cao và 6 xã kiểu mẫu. Tỉnh cũng được công nhận tỉnh NTM năm 2024. Điều đáng chú ý là phong trào xây dựng NTM ở Đồng Tháp thực sự trở thành một cuộc vận động xã hội rộng lớn, được nhân dân tích cực hưởng ứng. Thời gian qua, người dân đã hiến gần 870.000 m² đất, đóng góp hàng triệu ngày công và trên 5.200 tỷ đồng để làm mới, sửa chữa hàng nghìn cây cầu, hàng ngàn ki-lô-mét đường, kênh mương và hệ thống chiếu sáng nông thôn. Nhờ đó, diện mạo nông thôn được đổi thay căn bản: đường sá thông suốt, cầu cống kiên cố, điện sáng khắp các tuyến đường, hệ thống thủy lợi bảo đảm sản xuất. Năm 2024, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt trên 68 triệu đồng/năm; tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống chỉ còn 1,08% và dự kiến còn 0,88% vào năm 2025. Đồng Tháp cũng là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về sản phẩm OCOP, với 581 sản phẩm được công nhận, trong đó có một sản phẩm đạt 5 sao và 116 sản phẩm đạt 4 sao. Các mô hình sáng tạo như “Hội quán nông dân”, “Làng thông minh”, “Du lịch nông nghiệp”, “Tuyến đường chuyển đổi số”, “Làng quê đáng sống” tạo dấu ấn đặc trưng, vừa nâng cao hiệu quả kinh tế vừa làm phong phú đời sống văn hóa - xã hội ở nông thôn.

Đồng Tháp hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2024 (Nguồn: Báo Lao động điện tử)

Có thể thấy, thành tựu trong xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025 của cả Tiền Giang và Đồng Tháp cũ không chỉ là những con số ấn tượng về đạt chuẩn NTM hay tỷ lệ hộ nghèo giảm, mà còn là sự chuyển mình toàn diện của nông thôn. Hạ tầng phát triển, môi trường cải thiện, đời sống văn hóa nâng cao và kinh tế nông thôn được tái cấu trúc theo hướng hiện đại, bền vững, đã tạo nên một nền tảng vững chắc để Đồng Tháp mới sau sáp nhập bước vào giai đoạn phát triển cao hơn.

Triển vọng xây dựng nông thôn mới trong thời gian tới

Trước khi hợp nhất, cả Đồng Tháp và Tiền Giang đều đã được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng tỉnh nông thôn mới, nhiều chỉ tiêu còn vượt kế hoạch ở mức nâng cao và kiểu mẫu. Những thành quả này không chỉ khẳng định quyết tâm chính trị, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận xã hội cao, mà còn tạo nền tảng vững chắc để Đồng Tháp mới bước vào giai đoạn phát triển cao hơn, với triển vọng hình thành những vùng nông thôn hiện đại, văn minh và bền vững.

Việc sáp nhập hai tỉnh mở ra không gian phát triển rộng lớn, giúp khai thác tối đa lợi thế tổng hợp của vùng đất giàu tiềm năng về lúa gạo, cây ăn trái và thủy sản. Đây cũng là cơ hội để xây dựng các chuỗi cung ứng - sản xuất - chế biến - tiêu thụ khép kín ngay trong nội tỉnh, tạo giá trị gia tăng cao hơn cho sản phẩm nông nghiệp. Cùng với đó, mô hình chính quyền hai cấp được kỳ vọng sẽ tinh gọn, hiệu lực và gần dân hơn, từ đó nâng cao chất lượng quản lý, điều hành và hiệu quả phục vụ nhân dân.

Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định định hướng rõ ràng: tập trung nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới gắn với chuyển đổi số, nông nghiệp công nghệ cao, kinh tế tuần hoàn và phát triển kinh tế tập thể. Đồng thời, tỉnh chú trọng phát huy mô hình “Hội quán nông dân”, “Làng thông minh”, nâng cao năng lực quản trị và tư duy kinh tế cho nông dân, hướng tới xây dựng đội ngũ nông dân chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, việc đổi mới và nâng chất chương trình OCOP, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống cũng được coi là nhiệm vụ quan trọng để xây dựng nông thôn vừa hiện đại, văn minh, vừa giàu bản sắc.

Một số khuyến nghị trong thời gian tới

Mô hình chính quyền hai cấp sau sáp nhập cũng được kỳ vọng sẽ tinh gọn, hiệu lực và gần dân hơn, qua đó nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và khả năng đáp ứng nhu cầu của người dân. Đây chính là nền tảng quan trọng để Đồng Tháp mới vừa kế thừa thành quả đã đạt được, vừa bứt phá trong giai đoạn tới. Dưới đây là một số khuyến nghị mang tính giải pháp mà tỉnh Đồng Tháp có thể tham khảo trong xây dựng nông thôn mới thời gian tới. 

Thứ nhất, tỉnh cần xây dựng quy hoạch tổng thể NTM giai đoạn 2025 - 2030 gắn với quy hoạch phát triển vùng  Đồng bằng sông Cửu Long, đảm bảo sự liên kết không gian kinh tế giữa nông nghiệp, công nghiệp chế biến và dịch vụ. Đây sẽ là cơ sở để phát triển các vùng sản xuất tập trung, gắn với chuỗi giá trị và thị trường tiêu thụ, đồng thời tránh tình trạng đầu tư dàn trải, manh mún.

Thứ hai, việc nâng cấp và hoàn thiện hệ thống hạ tầng nông thôn phải được đặt lên hàng đầu. Giao thông, thủy lợi, điện, trường học, trạm y tế, cơ sở văn hóa - thể thao cần tiếp tục được đầu tư đồng bộ, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển sản xuất và nâng cao đời sống dân sinh. Đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, các công trình hạ tầng phải được quy hoạch theo hướng thích ứng, tăng cường khả năng chống chịu trước hạn hán, xâm nhập mặn và sạt lở. Hạ tầng số ở nông thôn cũng cần được chú trọng để thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý, sản xuất và đời sống.

Thứ ba, tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại, xanh và bền vững. Đồng Tháp mới cần tập trung phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp tuần hoàn, gắn với các sản phẩm chủ lực như lúa gạo, thủy sản, trái cây đặc sản và hoa kiểng. Song song đó, việc mở rộng sản phẩm OCOP, phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng sẽ giúp đa dạng hóa sinh kế, nâng cao thu nhập và tạo sức sống mới cho kinh tế nông thôn.

Thứ tư, để hiện thực hóa các mục tiêu trên, tỉnh phải đẩy mạnh huy động và đa dạng hóa nguồn lực. Ngoài ngân sách nhà nước, cần tăng cường xã hội hóa, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng, chế biến nông sản, logistics và thương mại điện tử. Vai trò của hợp tác xã, tổ hợp tác cần được phát huy như cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp, góp phần hình thành các chuỗi giá trị nông sản bền vững.

Thứ năm, song song với phát triển kinh tế, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông thôn cũng có ý nghĩa quyết định. Công tác đào tạo nghề, hỗ trợ khởi nghiệp, phổ cập kỹ năng số cho nông dân cần được đẩy mạnh, để người dân không chỉ làm chủ ruộng đồng mà còn tham gia vào các hoạt động kinh tế hiện đại hơn. Bên cạnh đó, phát huy vai trò chủ thể của người dân - từ khâu quy hoạch, giám sát đến thực hiện - sẽ là yếu tố then chốt để bảo đảm tính bền vững của chương trình.

Thứ sáu, xây dựng NTM sau sáp nhập phải gắn liền với bảo vệ môi trường và gìn giữ bản sắc văn hóa nông thôn. Việc xử lý rác thải, nước thải, ứng dụng năng lượng tái tạo cần được triển khai rộng khắp, trong khi các di sản văn hóa - lịch sử, lễ hội truyền thống, không gian làng quê sông nước phải được bảo tồn và phát huy, nhằm xây dựng hình ảnh một nông thôn vừa hiện đại, văn minh, vừa giàu bản sắc.

Có thể khẳng định rằng, Đồng Tháp đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, cả về hạ tầng, kinh tế, xã hội lẫn văn hóa, môi trường. Sau sáp nhập, tỉnh đứng trước vận hội mới để nâng cao chất lượng nông thôn theo hướng hiện đại, văn minh và bền vững. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng lòng của nhân dân và cách tiếp cận mới mẻ dựa trên chuyển đổi số, công nghệ cao và gìn giữ bản sắc, Đồng Tháp hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu về xây dựng nông thôn mới ở  Đồng bằng sông Cửu Long.

Anh Tuấn và Hoàng Vinh

Tài liệu tham khảo

1. Báo Đồng Tháp điện tử, Tiền Giang: Chuyển mình qua xây dựng nông thôn mới.

2. Báo Điện tử Chính phủ, Công nhận tỉnh Tiền Giang hoàn thành xây dựng nông thôn mới.

3. Báo Lao động điện tử, Đồng Tháp công bố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

4. Báo Đồng Tháp điện tử, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.