Triển vọng giảm nghèo nhanh và bền vững ở tỉnh Ninh Bình nhìn từ mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

12/09/2025 16:02


Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã giúp cho nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo tại tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Nam Định cũ thoát nghèo và vươn lên phát triển kinh tế trong thời gian qua. Mới đây, việc hợp nhất 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình thành tỉnh Ninh Bình và việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang tạo ra nhiều cơ hội, triển vọng mới cho tỉnh Ninh Bình trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung, cho giảm nghèo nhanh và bền vững nói riêng.

B10

Ninh Bình có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng

Nhìn lại thành tựu giảm nghèo của các tỉnh trước khi sáp nhập

Giai đoạn 2021 - 2025, thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, các tỉnh Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình đã chỉ đạo các địa phương trong tỉnh triển khai thực hiện tốt công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo, làm cơ sở thực hiện các giải pháp giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 với mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo; hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo vượt lên phát triển; tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia, nâng cao chất lượng cuộc sống. Đặc biệt, chú trọng xây dựng, phát triển, nhân rộng các mô hình, dự án giảm nghèo hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, thương mại, du lịch, khởi nghiệp nhằm tạo việc làm, sinh kế bền vững, thu nhập tốt cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; tập huấn, chuyển giao khoa học, kỹ thuật, công nghệ; dạy nghề, hướng nghiệp, tạo việc làm; hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, nguyên liệu sản xuất, vật tư, công cụ, máy móc, thiết bị, nhà xưởng sản xuất và điều kiện cơ sở vật chất; xúc tiến thương mại, tiếp cận thị trường, liên kết phát triển sản xuất, phát triển ngành nghề với bảo quản, chế biến, tiêu thụ sản phẩm... Vận động toàn dân hưởng ứng thực hiện hiệu quả phong trào “ Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau ”.

Nhờ đó, tỷ lệ nghèo của các tỉnh đều đã giảm tương đối nhanh, năm sau giảm nhiều hơn năm trước. Dưới đây là thành tựu nổi bật trong giảm nghèo của các tỉnh giai đoạn 2022 - 2024.

Với Nam Định

Với quyết tâm không để ai bị bỏ lại phía sau trên hành trình giảm nghèo, Nam Định đã đạt được nhiều thành tựu ấn tượng trong giảm nghèo, đặc biệt là giảm nghèo đa chiều. Nếu như năm 2022, tỷ lệ nghèo đa chiều của tỉnh là 4,78% thì đến năm 2024 đã giảm xuống còn 3,29% (Giảm 1,49% so với năm 2022). Xét về số hộ nghèo và cận nghèo, năm 2024 đã giảm được 9.533 hộ so với năm 2022 (Bảng 1).

Đạt được những kết quả nêu trên có phần đóng góp không nhỏ từ nguồn vốn tín dụng chính sách cho vay trên địa bàn tỉnh, nguồn vốn này đã và đang đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu vay của người nghèo và các đối tượng chính sách khác. Bên cạnh đó, các địa phương trong tỉnh đã huy động được sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội, chính quyền các cấp, nhất là sức mạnh của các đoàn thể chính trị - xã hội cùng tham gia thực hiện chương trình giảm nghèo, chăm lo cuộc sống cho người nghèo và các đối tượng chính sách, hướng dẫn và tạo điều kiện cho họ từng bước chuyển biến nhận thức, tập trung phát triển kinh tế để vươn lên thoát nghèo bền vững.

Bảng 1. Hộ nghèo và cận nghèo theo chuẩn đa chiều của tỉnh Nam Định

 Năm Tỷ lệ nghèo đa chiều Tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo Tỷ lệ hộ nghèo Hộ nghèo Tỷ lệ hộ cận nghèo Hộ cận nghèo
(%) (Hộ) (%) (Hộ) (%) (Hộ)
2022 4,78 30.763 1,32 8.522 3,45 22.241
2023 3,85 24.844 1,09 7.041 2,76 17.803
2024 3,29 21.230 0,95 6.131 2,34 15.099

Nguồn: kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo các năm 2022 - 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều
giai đoạn 2022 - 2025

Với Hà Nam

Giảm nghèo là nội dung trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nên thời gian qua Đảng bộ, chính quyền tỉnh Hà Nam đã thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để hoàn thành mục tiêu giảm nghèo bền vững. Đặc biệt, các cơ quan, ban ngành có liên quan trong tỉnh đã tổ chức thực hiện có hiệu quả các dự án trong khuôn khổ chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021- 2025… Do đó, công tác giảm nghèo bền vững của tỉnh thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả đáng trân trọng, nhiều hộ nghèo đã thoát nghèo và vươn lên khá giả, góp phần nâng cao mức sống của các tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh. Tính đến hết năm 2024, tỷ lệ nghèo đa chiều của Hà Nam đã giảm từ 5,36% năm 2022 xuống còn 3,29%; tỷ lệ hộ nghèo cũng đã giảm đáng kể, từ 2,69% năm 2022 đã giảm xuống còn 1,51% năm 2024 (Bảng 2).

Bảng 2. Hộ nghèo và cận nghèo theo chuẩn đa chiều của tỉnh Hà Nam

 Năm Tỷ lệ nghèo đa chiều Tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo Tỷ lệ hộ nghèo Hộ nghèo Tỷ lệ hộ cận nghèo Hộ cận nghèo
(%) (Hộ) (%) (Hộ) (%) (Hộ)
2022 5,36 15.099 2,69 7.571 2,67 7.528
2023 4,32 12.115 2,11 5.915 2,21 6.200
2024 3,29 9.441 1,51 4.321 1,79 5.120

Nguồn: kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo các năm 2022 - 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều
giai đoạn 2022 - 2025

Về chăm sóc sức khỏe cho người nghèo, Hà Nam đã ghi dấu ấn trong công cuộc giảm nghèo thông qua các chương trình chăm sóc sức khỏe toàn diện dành cho hộ nghèo và cận nghèo. Với sự hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước, sự chung tay của các cơ quan, ban ngành trên địa bàn tỉnh đã không chỉ giúp người dân thoát nghèo mà còn đảm bảo sức khỏe - nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững.

Cụ thể, năm 2021: Cấp thẻ BHYT cho 5.519 người thuộc hộ nghèo và 11.902 người thuộc hộ cận nghèo. Số lượt người nghèo được khám chữa bệnh miễn phí là 6.198 người với tổng kinh phí là 3,844 tỷ đồng; số lượt người cận nghèo được khám chữa bệnh miễn phí là 9.197 người với tổng kinh phí là 6,819 tỷ đồng.

Năm 2022, lượt khám chữa bệnh miễn phí tăng đáng kể, với 18.664 người nghèo và 21.157 người cận nghèo. Trong năm này, toàn tỉnh Hà Nam cũng cấp thẻ BHYT cho 11.418 người thuộc hộ nghèo và 16.475 người thuộc hộ cận nghèo.

Năm 2023, tỉnh Hà Nam cấp thẻ BHYT cho 7.820 hộ nghèo và 12.811 hộ cận nghèo. Số lượt khám chữa bệnh miễn phí cũng được duy trì trong thời gian này.

Năm 2024, tỉnh tiếp tục cấp thẻ BHYT cho 5.840 hộ nghèo và 10.625 hộ cận nghèo. Lượt khám chữa bệnh miễn phí đạt 14.569 người nghèo và 18.734 người cận nghèo.

Với Ninh Bình

Giai đoạn 2021 - 2025, chương trình giảm nghèo bền vững đã được triển khai tại Ninh Bình với các giải pháp đồng bộ, cụ thể, thiết thực, phù hợp với điều kiện thực tế phát triển của các địa phương trên địa bàn tỉnh, với mục tiêu “Chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau’’. Các chính sách giảm nghèo, dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã phát huy hiệu quả tại Ninh Bình, tiếp thêm động lực cho hộ nghèo có điều kiện vươn lên phát triển kinh tế, mang đến cơ hội thoát nghèo cho nhiều hộ gia đình.

Về nghèo đa chiều, tính đến hết năm 2024, tỷ lệ nghèo đa chiều của Ninh Bình là 3,38%, giảm 0,75 so với năm 2023, giảm 1,79% so với năm 2022. Về số hộ nghèo và cận nghèo, đến hết năm 2024, tỉnh đã giảm được 5.522 hộ so với năm 2022 (Bảng 3).

Bảng 3. Hộ nghèo và cận nghèo theo chuẩn đa chiều của tỉnh Ninh Bình

 Năm Tỷ lệ nghèo đa chiều Tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo Tỷ lệ hộ nghèo Hộ nghèo Tỷ lệ hộ cận nghèo Hộ cận nghèo
(%) (Hộ) (%) (Hộ) (%) (Hộ)
2022 5,17 16.267 2,36 7.438 2,81 8.829
2023 4,13 13.112 1,86 5.905 2,27 7.207
2024 3,38 10.745 1,48 4.720 1,90 6.025

Nguồn: kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo các năm 2022- 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều
giai đoạn 2022 - 2025

Đạt được kết quả nêu trên có sự đóng góp không nhỏ của UBND các cấp, các sở, ban, ngành liên quan trong việc triển khai thực hiện nghiêm túc chính sách hỗ trợ giảm nghèo của Đảng và Nhà nước, tạo điều kiện ngày càng tốt hơn về nguồn lực để hỗ trợ cho các địa phương, hộ nghèo vươn lên thoát nghèo.

Triển vọng giảm nghèo nhanh và bền vững

Việc sáp nhập tỉnh đang mang lại cho Ninh Bình không chỉ không gian và động lực mới trong phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có thúc đẩy giảm nghèo nhanh và bền vững; mà quan trọng hơn nữa là việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp kể từ ngày 1/7/2025 cũng ngày càng giúp cho việc chung tay, đồng hành giữa chính quyền, doanh nghiệp, các tổ chức chính trị xã hội và người dân trong thực hiện hiệu quả chính sách phát triển kinh tế nói chung, chính sách giảm nghèo bền vững nói riêng trên địa bàn tỉnh. Qua đó, mở ra nhiều triển vọng và cách làm hay có tính lan toả trong giảm nghèo, tạo tiền đề vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội ngày càng sâu rộng. Dưới đây là một số khuyến nghị mà tỉnh Ninh Bình có thể tham khảo trong công tác đẩy mạnh giảm nghèo bền vững trên địa bản tỉnh nhà trong thời gian tới.

Một là, chủ động lựa chọn các giải pháp cụ thể, phù hợp với từng địa phương trong tỉnh, đi kèm cơ chế khen thưởng, chế tài minh bạch. Phân cấp phải gắn trách nhiệm, tránh tình trạng “xin - cho” hoặc chậm trễ kéo dài.

Hai là, phân bổ và sử dụng nguồn lực hiệu quả, đúng mục đích, ưu tiên vùng khó khăn, địa bàn đặc thù. Mỗi đồng vốn cần được quản lý chặt chẽ, đến đúng đối tượng, tránh dàn trải và thất thoát. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chương trình, dự án, các chính sách giảm nghèo trên địa bàn tỉnh.

Ba là, cần tiếp tục huy động nguồn lực của doanh nghiệp, các tổ chức, nhà hảo tâm và đóng góp của nhân dân cho công tác giảm nghèo. Bảo đảm nguồn vốn tín dụng ưu đãi để hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo vay vốn phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, vươn lên phát triển.

Bốn là, đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông về chính sách giảm nghèo của nhà nước, khơi dậy ý chí, tự nỗ lực vươn lên của người nghèo và cận nghèo.

Đỗ Ngát và Bàn Hường

Tài liệu tham khảo

1. Báo và Phát thanh, Truyền hình Ninh Bình, Chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 - ‘’Không để ai bị bỏ lại phía sau’’.

2. Báo điện tử Phụ nữ Việt Nam, Ninh Bình: Nỗ lực thực hiện giảm nghèo bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

3. Báo điện tử Dân trí, Hà Nam: Giảm nghèo đa chiều bền vững.

4. Báo điện tử Kinh tế & Đô thị, Nghị quyết 142: đòn bẩy phát triển nguồn nhân lực và giảm nghèo bền vững ở Nam Định.

5. Báo VietNamNet, Hàng chục nghìn hộ ở Nam Định thoát nghèo nhờ vốn vay ưu đãi.