Thành tựu giai đoạn 2021 - 2025

Thành phố Hải Phòng cũ - Vững bước trên hành trình không còn hộ nghèo

Trong giai đoạn 2021 - 2025, công tác giảm nghèo của thành phố Hải Phòng đạt kết quả vượt bậc, thể hiện qua việc hoàn thành mục tiêu không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo quốc gia giai đoạn 2022 - 2025 trước một năm so với kế hoạch. Tổng kinh phí  bố trí để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững trên địa bàn thành phố giai đoạn 2021 - 2025 là 7.890 tỷ đồng... Điều này không chỉ phản ánh hiệu quả của các chính sách an sinh xã hội mà còn cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ của thành phố trong việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân.

Hải Phòng đã tạo việc làm cho gần 60.000 lao động/năm, đưa tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị xuống dưới 3,5%; thu nhập bình quân đầu người tăng nhanh, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng cải thiện. Cùng với đó, thành phố hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát sớm hơn kế hoạch, góp phần quan trọng trong công cuộc xây dựng nông thôn mới nâng cao và phát triển đô thị bền vững.

Thành phố là địa phương tiên phong ban hành cơ chế đặc thù về an sinh xã hội, hướng tới người nghèo và nhóm yếu thế. Từ năm 2021 đến tháng 6/2025, Hội đồng nhân dân (HĐND) Thành phố thông qua 14 nghị quyết về lĩnh vực an sinh, trong đó nổi bật là Nghị quyết số 04/2022/HĐND, hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt cho khoảng 16.000 trường hợp/năm, với tổng kinh phí thực hiện hơn 380 tỷ đồng. Mức chuẩn trợ giúp xã hội của Hải Phòng hiện cao hơn 40% so với chuẩn quốc gia, hàng trăm nghìn người dân được hỗ trợ tham gia bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội tự nguyện. Thành phố còn có chính sách riêng cho người khuyết tật thế hệ thứ ba của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học, trẻ em mồ côi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, góp phần bảo đảm an sinh xã hội toàn diện.

Đến hết tháng 6/2025, Hải Phòng hoàn thành hỗ trợ 1.763 căn nhà, gồm 1.165 căn cho người có công, thân nhân liệt sĩ và 598 căn cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, tổng kinh phí hơn 313 tỷ đồng. Ngoài nguồn ngân sách, người dân, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội đóng góp trên 35.000 ngày công lao động, thể hiện tinh thần “lá lành đùm lá rách”, lan tỏa mạnh mẽ tinh thần nhân văn cộng đồng.

Mô hình nuôi thâm canh ếch trong lồng trên ao nuôi cá rô phi theo VietGAP gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm giúp người dân giảm nghèo bền vững.

 Song song với hỗ trợ vật chất, Hải Phòng đẩy mạnh các chương trình hỗ trợ sinh kế, phát triển sản xuất theo phương châm “trao cần câu thay vì cho con cá”. Nhiều mô hình hiệu quả được triển khai tại các xã Trường Tân, Vĩnh Thịnh, Kiến Thụy... như trồng rau, dưa lưới trong nhà màng, trồng hoa cúc chi, nuôi thủy sản… giúp người dân có thu nhập ổn định, thoát nghèo bền vững. Đến nay, toàn thành phố hình thành 124 mô hình liên kết kinh tế trong các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, tiểu thủ công nghiệp, giúp hàng trăm hộ dân vươn lên khá giả.

Về y tế, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 96,18% dân số, 100% cơ sở khám chữa bệnh BHYT kết nối dữ liệu, bảo đảm quyền lợi cho người dân. Thành phố có 13 bệnh viện tư nhân cùng hệ thống y tế công lập hiện đại, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Các chính sách hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo được thực hiện hiệu quả, bảo đảm mọi người dân đều được bảo vệ trước rủi ro xã hội.

Lĩnh vực giáo dục - đào tạo nghề cũng được chú trọng. Thành phố hỗ trợ học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, trẻ khuyết tật, trẻ mồ côi tiếp cận cơ hội học tập bình đẳng; triển khai chương trình kiên cố hóa trường lớp học và mở rộng đào tạo nghề, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Phong trào thi đua “Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bị bỏ lại phía sau” lan tỏa sâu rộng, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân. Hàng trăm căn nhà mới, hàng nghìn suất học bổng, thẻ bảo hiểm y tế, quà Tết, sổ tiết kiệm được trao tặng, tạo nên chuyển biến tích cực trong đời sống người nghèo - minh chứng sinh động cho tinh thần nhân ái, nghĩa tình của “thành phố Cảng nhân văn”.

Đến giữa tháng 6/2025; 100% các xã trên địa bàn Thành phố đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) nâng cao; trong đó có 58,4% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (45/77 xã). 100% số huyện đạt chuẩn NTM; trong đó 4 huyện đạt chuẩn NTM nâng cao... Giai đoạn 2021 - 2025, các địa phương huy động các nguồn lực đầu tư sửa chữa, nâng cấp và làm mới 1.773 km đường giao thông nông thôn, 215 trường học các cấp, 368 nhà văn hóa xã, thôn, 32 trạm y tế xã; 100% số xã đạt các chỉ tiêu, tiêu chí về văn hóa, giáo dục, y tế, môi trường, sản xuất nông nghiệp... 

Hải Dương - Vượt khó vươn lên, giảm nghèo bền vững

Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Hải Dương cũng ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật trong công tác giảm nghèo, đóng góp quan trọng vào kết quả chung của vùng sau hợp nhất. Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tỉnh ban hành Nghị quyết số 37/2024/HĐND hỗ trợ thành viên hộ nghèo, hộ thoát nghèo, giúp 6.640 người thuộc 4.685 hộ nghèo được hỗ trợ với tổng kinh phí 39,3 tỷ đồng. Tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, từ 2,15% năm 2021 (13.823 hộ) xuống còn 0,96% năm 2024 (6.287 hộ), hộ cận nghèo còn 1,3%, một con số ấn tượng và vượt kế hoạch đề ra.

Tỉnh cũng triển khai Nghị quyết số 64/2023/HĐND hỗ trợ xây dựng 361 phòng học kiên cố, thay thế phòng tạm, phòng mượn tại các trường mầm non, tiểu học, Trung học cơ sở công lập, với tổng đầu tư hàng trăm tỷ đồng. Song song, các chính sách về y tế, nhà ở, thu nhập, đào tạo nghề được thực hiện đồng bộ. Đến cuối năm 2024, Hải Dương không còn nhà tạm, nhà dột nát, hoàn thành sớm phong trào “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát năm 2025” trước hai tháng so với kế hoạch.

Phụ nữ Thanh Miện chung tay hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho phụ nữ nghèo

Công tác an sinh xã hội được triển khai toàn diện. Nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo và đối tượng yếu thế được hỗ trợ thu nhập hằng tháng, cấp bảo hiểm y tế, trợ cấp nhà ở, học bổng, hỗ trợ sinh kế. Nhờ vậy, đời sống người dân được nâng cao rõ rệt; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt trên 95%, hệ thống y tế cơ sở được đầu tư hiện đại, nhiều bệnh viện ứng dụng công nghệ số trong khám chữa bệnh.

Hải Dương cũng chú trọng phát triển mô hình sinh kế đặc thù, giúp hộ nghèo chủ động thoát nghèo. Các dự án như “Trồng cây hành mùa”, “Nuôi chim cút đẻ trứng”, “Trồng cây sắn dây”, "Phát triển vải thiều xuất khẩu"... được triển khai theo vùng, phù hợp điều kiện thổ nhưỡng và thị trường. Tỉnh khuyến khích thành lập hợp tác xã kiểu mới, tăng cường liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ vay vốn, chuyển giao khoa học kỹ thuật. Nhờ đó, người dân không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên khá giả, hình thành lớp nông dân mới năng động, tự tin hội nhập.

Song hành với đó, tỉnh duy trì và mở rộng các quỹ “Khuyến học - Khuyến tài”, “Vì người nghèo”, “Nhà đại đoàn kết”, qua đó xây dựng hàng trăm căn nhà kiên cố, giúp người dân an cư, ổn định cuộc sống. Hệ thống an sinh xã hội ngày càng hoàn thiện, tạo nền tảng bền vững để người dân yên tâm lao động, sản xuất và đóng góp trở lại cho cộng đồng.

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đã đạt được những kết quả quan trọng, bộ mặt nông thôn khởi sắc rõ rệt, hạ tầng kinh tế - xã hội được cải thiện, cơ cấu nội ngành nông nghiệp chuyển dịch tích cực, đời sống vật chất, tinh thần của người dân trong tỉnh không ngừng được nâng cao. Tỉnh Hải Dương là tỉnh thứ 5 trong toàn quốc được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. 12/12 huyện, thành phố, thị xã được công nhận huyện đạt chuẩn, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Đối với cấp xã: đã có 151/151 xã được công nhận đạt chuẩn NTM; trong đó: 75/151 xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao, đạt 49,7%; 32/151 xã được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, đạt 21,2% (vượt chỉ tiêu 20% mà Nghị quyết Đại hội đảng bộ tỉnh đề ra).

Thành phố Hải Phòng mới (sau hợp nhất) chỉ còn 6.287 hộ nghèo (0,48%) và 14.465 hộ cận nghèo (1,12%), phấn đấu giảm còn 0,2% vào cuối năm 2025, hướng tới không còn hộ nghèo theo chuẩn đa chiều trong những năm tiếp theo. Thành tựu đó là kết tinh của nỗ lực không ngừng từ hai địa phương - Hải Phòng và Hải Dương, thể hiện rõ tầm nhìn “phát triển bao trùm, không ai bị bỏ lại phía sau”, góp phần xây dựng một Hải Phòng văn minh, hiện đại, đáng sống.

Từ thực tiễn triển khai ở cả thành phố Hải Phòng cũ và Hải Dương, có thể rút ra một số bài học như sau: 

Thứ nhất, cần xác định giảm nghèo là một cấu phần trọng yếu trong chiến lược phát triển bao trùm và bền vững của thành phố. Công tác giảm nghèo không chỉ dừng lại ở hỗ trợ vật chất hay trợ cấp xã hội, mà phải được đặt trong tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, gắn kết chặt chẽ với chương trình xây dựng nông thôn mới, phát triển đô thị hiện đại và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Mỗi bước tiến về hạ tầng, giáo dục, y tế, việc làm, môi trường đều cần hướng đến mục tiêu thu hẹp chênh lệch giàu - nghèo, bảo đảm mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận nguồn lực phát triển. Đây chính là hướng tiếp cận “giảm nghèo đa chiều” - coi con người vừa là trung tâm, vừa là động lực của quá trình phát triển.

Thứ hai, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong công tác giảm nghèo. Trong đó, chính quyền 2 cấp của Hải Phòng mới - gồm cấp thành phố và cấp xã - giữ vai trò nòng cốt, trực tiếp điều hành, giám sát và thực thi chính sách. Mô hình tổ chức này giúp bộ máy hành chính tinh gọn nhưng linh hoạt hơn, đặc biệt là gần dân, hiểu dân và phục vụ dân hiệu quả hơn. Sự vào cuộc đồng bộ của các tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể, doanh nghiệp và người dân tạo nên sức mạnh cộng hưởng, bảo đảm các chương trình giảm nghèo được thực hiện thực chất, đúng đối tượng, không hình thức.

Thứ ba, phải coi hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề và phát triển mô hình kinh tế hộ gia đình là trọng tâm để người dân tự vươn lên thoát nghèo bền vững. Giảm nghèo chỉ thật sự có ý nghĩa khi người dân được trao “cần câu”, được trang bị kỹ năng sản xuất - kinh doanh, được tiếp cận vốn tín dụng, khoa học kỹ thuật và thị trường tiêu thụ sản phẩm. Việc đẩy mạnh đào tạo nghề gắn với nhu cầu lao động của doanh nghiệp, phát triển mô hình hợp tác xã kiểu mới, chuỗi liên kết nông sản, dịch vụ và du lịch cộng đồng sẽ giúp hình thành lực lượng lao động nông thôn có kỹ năng, có thu nhập ổn định, góp phần hạn chế tái nghèo và tạo sinh kế lâu dài.

Thứ tư, trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, cần đẩy nhanh ứng dụng công nghệ thông tin và dữ liệu số trong quản lý hộ nghèo, hộ cận nghèo, qua đó nâng cao tính minh bạch, chính xác và hiệu quả của chính sách. Việc số hóa cơ sở dữ liệu hộ nghèo, liên thông thông tin giữa các ngành - lĩnh vực (lao động, y tế, giáo dục, tài chính, bảo hiểm xã hội…) giúp chính quyền các cấp theo dõi biến động thu nhập, mức sống và nhu cầu hỗ trợ của người dân theo thời gian thực, từ đó ra quyết định chính sách nhanh chóng, đúng đối tượng. Đồng thời, cơ chế giám sát, đánh giá kết quả giảm nghèo thông qua nền tảng số cũng giúp tăng tính trách nhiệm giải trình, ngăn ngừa trùng lặp và thất thoát nguồn lực, hướng tới một hệ thống quản trị giảm nghèo hiện đại, minh bạch và bền vững.

Ba định hướng trọng tâm trong giảm nghèo

Sau khi hợp nhất địa giới hành chính, thành phố Hải Phòng mới có quy mô dân số và diện tích lớn gấp đôi trước đây, mở ra không gian phát triển kinh tế - xã hội rộng lớn và đa dạng. Việc hình thành chính quyền đô thị 2 cấp giúp bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả hơn; đặc biệt, chính quyền cấp cơ sở gần dân hơn, tạo điều kiện thuận lợi trong nắm bắt đời sống, nhu cầu, và hỗ trợ trực tiếp người nghèo, người yếu thế. Đây chính là nền tảng để Hải Phòng triển khai hiệu quả các chính sách giảm nghèo trong giai đoạn mới.

Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hải Phòng lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 - 2030), xác định mục tiêu tổng quát: “Phát triển Hải Phòng trở thành trung tâm kinh tế biển, công nghiệp, dịch vụ logistics hàng đầu cả nước; đi đầu trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng thành phố đáng sống, văn minh, hiện đại...". Trong đó xác định, đến năm 2028 thành phố Hải Phòng không còn hộ nghèo trên địa bàn theo chuẩn nghèo đa chiều.

Trên cơ sở đó, Thành phố đề ra ba định hướng trọng tâm giảm nghèo như sau:

Một là, tiếp tục mở rộng không gian sinh kế bền vững thông qua phát triển kinh tế vùng ven biển, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ du lịch cộng đồng và thương mại logistics. Các chính sách tín dụng ưu đãi, khởi nghiệp nông thôn, chuyển đổi nghề nghiệp cho lao động nông thôn, vùng sáp nhập sẽ được ưu tiên triển khai.

Hai là, đẩy mạnh xây dựng hệ thống an sinh xã hội toàn diện, trong đó chuẩn trợ giúp xã hội của thành phố cao hơn tối thiểu 50% so với chuẩn quốc gia; mở rộng bao phủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; đầu tư hạ tầng y tế, giáo dục, nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp.

Ba là, hoàn thiện quản trị giảm nghèo hiện đại, minh bạch, ứng dụng dữ liệu số để theo dõi, đánh giá tác động chính sách, đồng thời tăng cường sự tham gia của người dân, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể trong giám sát, phản biện xã hội.

Với tầm nhìn chiến lược, sự quyết tâm của hệ thống chính trị và đồng lòng của nhân dân, Hải Phòng đặt mục tiêu đến năm 2028 không còn hộ nghèo đa chiều, mọi người dân đều được hưởng lợi từ tăng trưởng, cơ hội việc làm, phúc lợi và dịch vụ công. Thành phố Hải Phòng đang bước vào giai đoạn phát triển bao trùm mới, nơi mỗi bước tiến về kinh tế đều gắn liền với tiến bộ xã hội - khẳng định hình ảnh Hải Phòng hiện đại, nhân văn, phát triển vì con người.

Anh Tuấn và Hoàng Vinh

Tài liệu tham khảo:

1. Cổng thông tin điện tử Hải Phòng, Hải Phòng không còn hộ nghèo từ năm 2025.

2. Cổng thông tin điện tử Hải Phòng, Hải Phòng tiên phong thực hiện chính sách an sinh xã hội.

3. Báo điện tử Hải Phòng, Chính sách an sinh đi trước một bước của Hải Phòng - Động lực phát triển bền vững.

4. Tạp chí Nông thôn & Phát triển điện tử, Hải Phòng: Trên dưới đồng lòng với mục tiêu “Giảm nghèo bền vững”, “Chung tay xoá nhà tạm, nhà dột nát”.

5. Báo Đại đoàn kế điện tử, Hải Phòng: Đồng bộ các giải pháp giảm nghèo bền vững.

6. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hải Phòng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.