Lạng Sơn quan tâm phát triển kinh tế gắn với du lịch trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số
(Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Bộ VHTTDL)

Nhiều thành tựu đáng trân trọng

Là tỉnh miền núi, biên giới vùng Đông Bắc của Tổ quốc, Lạng Sơn có diện tích tự nhiên hơn 8.310 km2, dân số khoảng là 812.000 người. Trong đó, đồng bào DTTS chiếm 83,91%, phần lớn là các dân tộc Nùng, Tày, Dao, Hoa, Sán Chay, Mông, sinh sống chủ yếu ở địa bàn nông thôn, miền núi. Trong thời gian qua, tỉnh Lạng Sơn đã triển khai kịp thời, hiệu quả các chương trình MTQG, các dự án, chính sách dân tộc hỗ trợ phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, cùng với việc triển khai thực hiện các chương trình, dự án khác trên địa bàn tỉnh, đã góp phần quan trọng vào đạt được kết quả phát triển chung của tỉnh. Nổi bật là thu nhập bình quân đầu người năm sau cao hơn năm trước, năm 2024 đạt 61,9 triệu đồng; hộ nghèo đa chiều năm 2024 còn 11,36%, giảm 3,63% so với năm 2023; tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS năm 2023 giảm khoảng 2,9% so với năm 2022, năm 2024 giảm 2,66% so với năm 2023, đã vượt mục tiêu Trung ương giao.

Tính đến hết năm 2024, các chỉ tiêu đã đạt được trong thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi năm 2024 như sau: có 98,3% xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; 87% thôn có đường ô tô đến trung tâm thôn được cứng hoá; 99,73% số hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia và các nguồn điện phù hợp khác; 98,5% đồng bào DTTS được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; 75,9% thôn có nhà văn hoá đạt chuẩn; 98,1% trường, lớp học được xây dựng kiên cố; 100% xã đạt tiêu chí quốc gia về y tế; 100% hộ nghèo, cận nghèo, người DTTS sống ở vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn được cấp miễn phí thẻ bảo hiểm y tế; 64% lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề, 100% đồng bào DTTS được xem truyền hình và nghe đài phát thanh.

Điểm lại kết quả nổi bật trong thực hiện các dự án, tiểu dự án thành phần thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS mà tỉnh Lạng Sơn đạt được trong giai đoạn 2021 - 2025, như sau:

Dự án và kêu gọi xã hội hóa để hỗ trợ nhà ở cho hàng nghìn hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh (Dự án 1). Tính đến ngày 14/5/2025, toàn tỉnh Lạng Sơn đã thực hiện xây dựng mới và sửa chữa được 2.193 trên tổng số 4.449 ngôi nhà. Như vậy, chương trình đã đạt gần 50% kế hoạch với gần 950 ngôi nhà đã hoàn thành và 1.250 ngôi nhà khác đang trong quá trình xây dựng, sửa chữa, phấn đấu hoàn thành xóa nhà tạm, dột nát trước ngày 30/9/2025. Ngoài ra, 100% xã có điện lưới quốc gia, tỷ lệ số hộ được sử dụng điện đạt trên 99%, tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 98,5%; tỉnh Lạng Sơn đã thực hiện chương trình tái cơ cấu nông nghiệp gắn với chuyển dịch cơ cấu cây trồng; phát triển cơ sở hạ tầng, xây dựng các vùng sản xuất hàng hóa tập trung (Dự án 3) như mô hình vùng quế xã Tràng Định, Tân Tiến, Đoàn Kết... với tổng diện tích quế đạt gần 7.000 hecta, sản lượng ước đạt trên 800 tấn vỏ quế khô. Duy trì 01 mô hình và 02 chuỗi liên kết sản phẩm quế, với tổng quy mô 179,44 hecta; có khoảng 20 cơ sở ươm cây giống quế cung cấp khoảng hơn 20 triệu cây giống cho cho nhu cầu trong và ngoài tỉnh; mô hình trồng và chăm sóc hồi theo hướng hữu cơ tại xã Khánh Khê (xã Xuân Long, huyện Cao Lộc cũ), tổng số vốn 280 triệu đồng với 34 hộ tham gia, đã cấp 28.500 cây hồi giống để trồng mới 57 hecta, hỗ trợ trên 27 tấn phân bón hữu cơ cho các hộ dân để cải tạo, chăm sóc 41 hecta diện tích cây hồi đã cho thu hoạch… 

Đặc biệt là Chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP tại Lạng Sơn đang khơi dậy và phát huy tiềm năng, thế mạnh sẵn có. Tính đến tháng 8/2025, tỉnh Lạng Sơn đã có hàng trăm sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP từ 3 đến 4 sao. Nhiều sản phẩm trong số đó đã xây dựng được chỗ đứng vững chắc và được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh yêu mến, như: Na Chi Lăng, hồng Vành khuyên Văn Lãng, rượu Mẫu Sơn, Thạch đen Tràng Định…

Dụ án đào tạo nghề cho người dân vùng đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh nhằm tạo sinh kế, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân (Dự án 5). Tính đến tháng 5/2025, tỉnh đã thực hiện 31 mô hình đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm; mở 257 lớp đào tạo nghề cho 9.138 người DTTS; tư vấn, giới thiệu việc làm cho 4.200 lượt người; tổ chức 90 cuộc tuyên truyền, tư vấn hướng nghiệp, khởi nghiệp học nghề, việc làm và các dịch vụ hỗ trợ việc làm, đi làm việc ở nước ngoài cho 11.072 lượt người; hỗ trợ 04 lao động qua đào tạo đi làm việc ở nước ngoài; hỗ trợ đầu tư sửa chữa 06 công trình tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp…

Có thể thấy, kết quả phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 có nhiều chuyển biến tích cực, kinh tế phát triển khá toàn diện. Tính đến hết tháng 3/2025, tỷ lệ xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông đạt 99,43%; 88,11% thôn có đường ô tô đến trung tâm thôn được cứng hóa; tỷ lệ giảm nghèo bình quân giai đoạn là 2,71%... Dự kiến đến hết năm 2025, thu nhập bình quân đầu người đạt 69,41 triệu đồng/người/năm; có 47/47 xã và 315/315 thôn thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn; 100% xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông.

Động lực mới để Lạng Sơn đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi 

Đồng chí Hoàng Văn Nghiệm, Bí thư Tỉnh ủy tặng hoa chúc mừng thành công Đại hội
(Nguồn: Cổng thông tin điện tử tỉnh Lạng Sơn)

Ngày 13/8/2025, Đảng bộ Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Đại hội đã thành công tốt đẹp, Đảng bộ UBND tỉnh nhiệm kỳ 2025 - 2030 thực hiện những nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh; huy động, khai thác hiệu quả mọi nguồn lực, cả vật chất và tinh thần để thực hiện mục tiêu tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn bình quân hằng năm từ 10 - 11%; thu nhập bình quân đầu người đạt 130 triệu đồng vào năm 2030…; tiếp tục sắp xếp, hoàn thiện tổ chức bộ tinh gọn… tăng cường phối hợp giữa tổ chức đảng với Lãnh đạo các cơ quan, ban, ngành liên quan để bảo đảm tính đồng bộ, toàn diện giữa lãnh đạo và thực hiện, giữa kinh tế và chính trị.

Với những kết quả đạt được trong thời gian qua, cùng với việc vận hành chính quyền địa phương hai cấp không chỉ gần dân, sát dân, hiểu dân mà còn giúp dân trong phát triển và thực hiện tốt chính sách của địa phương và của nhà nước. Đây chính là động lực lớn, không gian mới giúp đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Lạng Sơn giảm nghèo nhanh và bền vững hướng đến phát triển toàn diện.

Để có nhiều bứt phá trong thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế -xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trong thời gian tới, tỉnh Lạng Sơn có thể tham khảo một số đề xuất sau đây:

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện các dự án, tiểu dự án theo tổng mức đầu tư năm 2025 thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn cũ như trước thời điểm sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp cho đến hết năm 2025; tiếp tục lồng ghép với Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới. 

Thứ hai, Uỷ ban nhân dân tỉnh sau sáp nhập có trách nhiệm rà soát, đánh giá để đưa ra quyết định việc điều chỉnh, tổ chức thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi cho các giai đoạn tiếp theo; Đồng thời, thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát, đánh giá công tác tổ chức thực hiện các chính sách, giải pháp giảm nghèo để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc từ cơ sở.

Thứ ba, đẩy mạnh công tác tuyên truyền. Chuyển từ hỗ trợ sang khơi dậy ý chí tự vươn lên của đồng bào DTTS và miền núi.

Thứ tư, tiếp tục khuyến khích người dân tích cực tham gia vào các mô hình sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị, ứng dụng khoa học công nghệ, gắn với tiêu thụ nông sản ổn định, nâng cao thu nhập một cách bền vững. Đào tạo nghề, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật.

ThS. Nguyễn Việt Hùng

Tài liệu tham khảo:

1. Báo cáo kết quả rà soát hộ nghèo, cận nghèo các năm 2023 - 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025, theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025.

2. Báo điện tử văn hoá (2025), Lạng Sơn: Tập trung phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

3. Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam (2025), Lạng Sơn quyết tâm xóa nhà tạm, nhà dột nát trước Đại hội Đảng.

4. Báo điện tử Dân tộc và Phát triển (2025), Lạng Sơn: Chính sách dân tộc tạo động lực để đồng bào DTTS vươn lên thoát nghèo.

5. Báo Kiêm toán (2025), Lạng Sơn: Hành trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.