Kết quả giảm nghèo khả quan trước khi sáp nhập tỉnh

Những năm qua, công tác giảm nghèo luôn được cấp ủy, chính quyền các cấp tỉnh Tây Ninh, Long An (cũ) quan tâm, thực hiện hiệu quả. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao; tỷ lệ hộ nghèo đã giảm đáng kể và đang trong xu hướng giảm nhanh. Đây là một trong những nét nổi bật trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà.

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã được thực hiện hiệu quả trên phạm vi toàn tỉnh Tây Ninh, Long An (cũ), trọng tâm là các địa phương nghèo, vùng khó khăn, tập trung vào 7 dự án, gồm: (1) Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo; (2) Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo; (3) Hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện dinh dưỡng; (4) Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững; (5) Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo; (6) Truyền thông và giảm nghèo về thông tin; (7) Nâng cao năng lực và giám sát, đánh giá Chương trình. Kết quả của việc thực hiện Chương trình này đã góp phần đáng kể vào thành tựu chung trong công tác giảm nghèo của tỉnh trong những năm qua. 

  Nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp giúp người dân Tây Ninh thoát nghèo

Để có nguồn vốn thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm ngèo bền vững, trong giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Tây Ninh (cũ) đã triển khai huy động được 5.882 tỷ đồng từ ngân sách địa phương (3.472 tỷ đồng), vốn Trung ương (571 tỷ đồng) và đặc biệt là sự đóng góp của cộng đồng thông qua vốn xã hội hóa và lồng ghép từ các chương trình khác (1.839 tỷ đồng); giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Long An (cũ) cũng huy động được gần 4.500 tỷ đồng để thực hiện Chương trình. Trong đó, ngân sách trung ương phân bổ 227 tỷ đồng, ngân sách địa phương 2,3 tỷ đồng, vốn lồng ghép, vốn cho vay tín dụng 4.250 tỷ đồng.

Nguồn: Kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo các năm 2023 - 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều
giai đoạn 2022 - 2025

Nhìn vào Bảng trên cho thấy, tỷ lệ nghèo đa chiều, hộ nghèo và hộ cận nghèo của tỉnh Tây Ninh (cũ) năm 2024 đều giảm đáng kể so với năm 2023, cụ thể là: Tỷ lệ nghèo đa chiều năm 2023 từ 0,65% đã giảm xuống còn 0,45% năm 2024; tỷ lệ hệ nghèo năm 2023 từ 0,16% đã giảm xuống còn 0,10%; tỷ lệ hộ cận nghèo năm 2023 từ 0,49% đã giảm xuống còn 0,35% năm 2024. Tương tự, đối với tỉnh Long An (cũ) là: Tỷ lệ nghèo đa chiều năm 2023 từ 2,61% đã giảm còn 2,07% năm 2024; tỷ lệ hệ nghèo năm 2023 từ 0,75% đã giảm còn 0,56%; tỷ lệ hộ cận nghèo năm 2023 từ 1,86% đã giảm còn 1,52% năm 2024… Sau gần 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Tây Ninh và Long An (cũ) đã đạt được nhiều kết quả tích cực, vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra hằng năm. Kết quả này cho thấy sự nỗ lực và quyết tâm của chính quyền và người dân tỉnh Tây Ninh và Long An (cũ) trong việc thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Tuy đạt nhiều kết quả tích cực nêu trên, song Chương trình vẫn tồn tại một số mặt hạn chế như: Nguồn ngân sách trung ương phân bổ phải thông qua Hội đồng Nhân dân và những quy định mới trong điều chỉnh các nguồn vốn nên việc triển khai còn mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến tiến độ của chương trình. Tỷ lệ giải ngân ở một số địa phương còn thấp. Công tác tuyên truyền, phổ biến về giảm nghèo bền vững cho người dân ở một số địa phương chưa tốt. Công tác tham mưu, chỉ đạo, tổ chức thực hiện chương trình ở địa phương còn chưa quyết liệt…

Giải pháp giảm nghèo bền vững trong thời gian tới 

Sau khi sáp nhập, tỉnh Tây Ninh mới hội tụ sự đa dạng về điều kiện tự nhiên, kinh tế và văn hóa - xã hội. Đây chính là cơ hội, động lực mới để phát triển kinh tế - xã hội nói chung, đẩy manh giảm nghèo nhanh và bền vững nói riêng - với tư cách là 1 trong những tiêu chí góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh đó, việc xây dựng các giải pháp giảm nghèo bền vững, gắn với tái cơ cấu kinh tế địa phương, phát triển hạ tầng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là nhiệm vụ cấp bách, nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển, bảo đảm an sinh xã hội và tạo nền tảng để Tây Ninh phát triển toàn diện, bền vững trong giai đoạn mới. Dưới đây là một số giải pháp giảm nghèo nhanh và bền vững cho thời gian tới mà các cơ quan, ban, ngành của tỉnh có thể tham khảo: 

Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, toàn diện, phối hợp giữa các cấp ủy Đảng đối với công tác giảm nghèo. Tiếp tục đặt mục tiêu giảm nghèo đa chiều, hạn chế tái nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đẩy mạnh quán triệt, nâng cao nhận thức về giảm nghèo bền vững, tạo sự thống nhất trong các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền và người dân; đổi mới, nâng cao chất lượng phong trào thi đua vì người nghèo, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, phát huy nội lực vươn lên thoát nghèo.

Chú trọng hơn nữa công tác phối hợp giữa các sở, ngành đầu mối các dự án, tiểu dự án và các địa phương triển khai thực hiện các nội dung để nâng cao hiệu quả công tác triển khai chương trình giảm nghèo trên địa bàn. Bên cạnh đó, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chương trình nhằm phát hiện và đưa ra các kiến nghị nhằm khắc phục các mặt hạn chế, khó khăn trong thực hiện công tác giảm nghèo. 

Nghiên cứu xây dựng và triển khai tốt các nhiệm vụ phù hợp với tình hình thực tiễn sau khi sáp nhập. Trong đó, cần ưu tiên vào 3 nhóm chính sách chính: Hỗ trợ phát triển sản xuất, hỗ trợ về lao động - việc làm, nâng cao thu nhập cho hộ nghèo; phát triển hạ tầng các vùng khó khăn, ưu tiên phát triển hạ tầng thiết yếu như giao thông, trường học, trạm y tế, thủy lợi nhỏ và nước sinh hoạt.

Các xã mới sau sắp xếp hành chính cần tiếp tục giữ vững, nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt được, triển khai hiệu quả các nhiệm vụ trong giai đoạn 2026 - 2030. Đặc biệt, cần định hướng giảm nghèo bền vững đi đôi với phát triển kinh tế tuần hoàn, phát triển xanh, giảm phát thải, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vào công tác giảm nghèo. Hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế, mô hình giảm nghèo, giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững, nhất là ở các xã nghèo. 

Việc triển khai Chương trình, kế hoạch giảm nghèo phải có nguồn lực để thực hiện, do vậy, cần huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo, trong đó ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo; đồng thời huy động tối đa các nguồn lực đóng góp của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân và các nguồn lực xã hội khác tham gia công tác giảm nghèo bền vững.

Ngoài ra, cần tuyên truyền nâng cao hơn nữa nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, toàn xã hội và đối tượng người nghèo đối với công tác giảm nghèo; thông tin kịp thời, đầy đủ chủ trương, chính sách của Trung ương, cơ chế, chính sách của tỉnh, nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ trong cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, cán bộ, đảng viên và nhân dân về việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; xóa bỏ tâm lý tự ti, cam chịu, tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ, giúp đỡ của Nhà nước và cộng đồng xã hội; khắc phục hiện tượng không muốn thoát nghèo để được hưởng trợ cấp của Nhà nước. Nâng cao trách nhiệm và phát huy vai trò của các lực lượng tại cơ sở, trước hết là Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân... trong công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn, giúp đỡ người nghèo, hộ nghèo chủ động thoát nghèo.

TS. Ngô Xuân Thanh

Tài liệu tham khảo

1. Báo cáo kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo các năm 2023 - 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025.

2. Báo Long An online (2025), Giai đoạn 2021 - 2025, Long An huy động gần 4.500 tỷ đồng thực hiện công tác giảm nghèo.

3. Báo Biên Phòng online (2025), Điểm sáng trong công tác giảm nghèo ở Long An.

4. Quyết định số 90/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.