Những kết quả đã đạt được trước khi sáp nhập

Đối với Đắk Lắk 

Trong giai đoạn 2021 - 2025, công tác giảm nghèo ở Đắk Lắk cũ đạt nhiều kết quả nổi bật. Theo kết quả rà soát hộ nghèo, tỷ lệ nghèo đa chiều đã giảm từ 18,72% năm 2022 xuống còn 11,5% năm 2024, bình quân mỗi năm giảm hơn 2,4%. Số hộ nghèo giảm mạnh, từ trên 36 nghìn hộ năm 2022 xuống còn khoảng 20 nghìn hộ năm 2024; trong đó, tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 6,38%, giảm 4,56 điểm phần trăm so với năm 2022. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) giảm nhanh, nhiều xã, huyện vùng khó khăn như Ea Súp, Buôn Đôn, Krông Bông… đã có bước chuyển tích cực.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, Đắk Lắk đã đạt nhiều dấu ấn trong công tác giảm nghèo. Tỷ lệ nghèo đa chiều giảm nhanh, từ 18,72% năm 2022 xuống còn 11,5% năm 2024; số hộ nghèo từ hơn 36 nghìn còn khoảng 20 nghìn. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm mạnh, nhiều xã vùng khó khăn như Ea Súp, Buôn Đôn, Krông Bông… đã có bước chuyển tích cực.

Thu nhập bình quân đầu người năm 2024 đạt 45,6 triệu đồng, tăng hơn 10% so với năm trước; riêng đồng bào dân tộc thiểu số đạt 32 triệu đồng, gần gấp đôi so với năm 2020. Đây là kết quả từ sự chuyển dịch sinh kế sang sản xuất hàng hóa gắn với cây công nghiệp chủ lực, chăn nuôi tập trung, kinh tế rừng và du lịch cộng đồng.

Ảnh: Nguồn Báo Đắk Lắk Điện tử

Cùng với phát triển kinh tế, hạ tầng thiết yếu được đầu tư mạnh mẽ: gần 1.200 km đường giao thông nông thôn được kiên cố hóa; hàng nghìn hộ được hỗ trợ nhà ở, nước sinh hoạt và tín dụng ưu đãi. Các công trình thủy lợi, trường học, trạm y tế được nâng cấp, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Đến nay, tỷ lệ trường học đạt chuẩn quốc gia ước đạt 62%, tỷ lệ phòng học kiên cố đạt 87,3% (cao hơn 7,3% so với cả nước).

An sinh xã hội được bảo đảm với hàng trăm nghìn lượt hộ nghèo, cận nghèo tiếp cận tín dụng ưu đãi, bảo hiểm y tế, hỗ trợ học nghề và việc làm. Tỷ lệ lao động qua đào tạo ước đạt 65% vào năm 2025; tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 93,5%. Tỉnh đã giải quyết cho vay hơn 38 nghìn lượt hộ nghèo với doanh số gần 1,8 triệu triệu đồng, cấp trên 850 nghìn thẻ BHYT và hỗ trợ khám chữa bệnh cho hơn 861 nghìn lượt người.

Đáng chú ý, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững năm 2024, Đắk Lắk được phân bổ hơn 453 nghìn triệu đồng, đến nay đã giải ngân trên 35%. Từ nguồn lực này, tỉnh triển khai 37 công trình, xây dựng 83 mô hình sinh kế, hỗ trợ hơn 1.300 hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo. Ngoài ra, 616 hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ nhà ở, trong đó 381 hộ xây mới và 235 hộ sửa chữa.

Những kết quả trên đã góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, khẳng định quyết tâm của Đắk Lắk trên con đường giảm nghèo bền vững.

Đối với Phú Yên

Tại Phú Yên, nơi có khoảng 12% dân số là đồng bào DTTS, kết quả giảm nghèo cũng rất ấn tượng. Tỷ lệ nghèo đa chiều giảm từ 12,12% năm 2022 xuống còn 8,4% năm 2024, bình quân mỗi năm giảm hơn 1,2%. Trong đó tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn 2,44%, giảm 1,66 điểm phần trăm so với năm 2022. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS giảm rõ rệt, nhiều xã miền núi phía Tây như Sông Hinh, Sơn Hòa, Đồng Xuân đã từng bước vươn lên thoát nghèo.

Song song với giảm nghèo, Phú Yên đẩy mạnh đầu tư hạ tầng, tiêu biểu là các công trình thủy lợi quy mô lớn như hồ Suối Vực, mở rộng diện tích tưới tiêu, phục vụ sản xuất nông nghiệp. Các mô hình trồng mía, sắn, nuôi trồng thủy sản gắn với chuỗi giá trị đã giúp nâng thu nhập bình quân đầu người năm 2024 lên 47,52 triệu đồng, tăng 8,3% so với năm 2023; riêng đồng bào DTTS đạt 30 triệu đồng/người/năm.

Nguồn lực hỗ trợ sinh kế và an sinh xã hội cũng được triển khai mạnh mẽ. Năm 2024, tỉnh tổ chức đào tạo nghề cho hơn 10.000 người, đạt 127% kế hoạch, đưa tỷ lệ lao động qua đào tạo lên 78%. Công tác chăm lo sức khỏe nhân dân được chú trọng, với hàng chục nghìn thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) cấp cho hộ nghèo, cận nghèo, người DTTS và các nhóm yếu thế. Đáng chú ý, hơn 11.800 thẻ BHYT được cấp cho người DTTS thoát nghèo theo Nghị định 75/NĐ-CP, giúp họ yên tâm ổn định cuộc sống.

Trong năm, tỉnh cũng hỗ trợ vốn vay cho 1.154 hộ nghèo, 5.698 hộ cận nghèo và 8.671 hộ mới thoát nghèo; đồng thời cho vay trên 5.100 học sinh, sinh viên có hoàn cảnh đặc biệt với doanh số gần 930 tỷ đồng, tạo điều kiện để người dân phát triển sản xuất và con em được tiếp tục học tập. Đến cuối tháng 8/2024, toàn tỉnh có 125/357 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt tỷ lệ 35%.

Không chỉ chú trọng phát triển kinh tế, Phú Yên còn quan tâm bảo tồn văn hóa gắn với du lịch. Những giá trị truyền thống của các dân tộc Ê Đê, Ba Na, Chăm H’Roi được khai thác để phát triển du lịch cộng đồng, vừa gìn giữ bản sắc, vừa tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Tỷ lệ nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025

Nguồn: Kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo giai đoạn 2022 - 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025

Có thể khẳng định, thành tựu trên không chỉ cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nơi đây mà còn tạo nền tảng quan trọng để hai địa phương bước vào giai đoạn phát triển mới sau khi sáp nhập.

Triển vọng trong thời gian tới

Sau hợp nhất, Đắk Lắk đứng trước một giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội mang tính bước ngoặt. Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đắk Lắk lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định rõ: tỉnh có vị thế chiến lược khi không gian hành chính - kinh tế được mở rộng, kết nối đồng bộ ba vùng duyên hải - cao nguyên - biên giới, tạo điều kiện để phát triển toàn diện.

Đắk Lắk xác định mục tiêu giảm nghèo cụ thể: tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm bình quân 2%/năm, hộ nghèo đồng bào DTTS giảm 3%/năm; đến năm 2030, không còn hộ nghèo theo chuẩn đa chiều. Tỉnh cũng đặt mục tiêu đến năm 2030 có 68/88 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 16 xã đạt chuẩn nông thôn mới  nâng cao và 8 xã đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại.

Bên cạnh đó, chất lượng cuộc sống của người dân được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển. Tỷ lệ lao động qua đào tạo sẽ tăng lên 75%, trong đó có 30% lao động có bằng, chứng chỉ nghề; mỗi năm tạo việc làm mới cho hơn 56.000 người, trong đó 2.000 - 2.500 người được đưa đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Tỉnh phấn đấu nâng tỷ lệ dân số đô thị được cấp nước sạch lên 98%, dân số nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 98,7%, tỷ lệ che phủ rừng đạt 42% trở lên.

Về phát triển kinh tế giai đoạn 2026 - 2030, Đăk Lăk đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng GRDP của tỉnh đạt 10,5%/năm, GRDP bình quân đầu người đạt 153 triệu đồng vào năm 2030, tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt trên 600.000 tỷ đồng, tổng kim ngạch xuất khẩu giai đoạn này dự kiến vượt 13 tỷ USD. Đây là những chỉ tiêu thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng xanh, bền vững và bao trùm.

Một điểm sáng khác trong định hướng phát triển là chuyển đổi số và đổi mới mô hình quản trị công. Đắk Lắk đặt mục tiêu trở thành một trong những địa phương đi đầu về chuyển đổi số ở khu vực Tây Nguyên, với trọng tâm là số hóa dữ liệu dân cư, đất đai, tài nguyên, và tích hợp hệ thống quản lý hộ nghèo, hộ cận nghèo trên nền tảng dữ liệu mở. Việc hoàn thiện hạ tầng số không chỉ giúp quản lý hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia, mà còn tăng tính minh bạch và tạo điều kiện để người dân, doanh nghiệp tham gia trực tiếp vào công tác giảm nghèo.

Những chỉ tiêu, định hướng và cam kết chính trị này là cơ sở vững chắc để khẳng định: giai đoạn 2026 - 2030 sẽ là thời kỳ Đắk Lắk bứt phá mạnh mẽ, chuyển mình từ tỉnh trung du - miền núi còn khó khăn trở thành trung tâm phát triển kinh tế - xã hội bền vững của khu vực Tây Nguyên.

Giải pháp trong giảm nghèo bền vững thời gian tới

Bước vào giai đoạn phát triển mới, với không gian kinh tế - xã hội được mở rộng và nhiều tiềm năng, việc giảm nghèo bền vững không chỉ là nhiệm vụ an sinh mà còn là yêu cầu tất yếu để Đắk Lắk phát triển bao trùm và bền vững. Để góp phần tiến tới không còn hộ nghèo theo chuẩn đa chiều trên địa bàn tỉnh, Đắk Lắk có thể tham khảo một số giải pháp chủ yếu như sau:

Trước hết, tỉnh phải hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù, cụ thể hóa các chủ trương của Trung ương và ban hành chính sách riêng phù hợp điều kiện thực tế, đặc biệt là về tín dụng ưu đãi, hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, đào tạo nghề cho lao động của tỉnh và cần chú trọng đến đồng bào DTTS.

Tiếp theo, cần phát triển kinh tế đa ngành, đa vùng gắn với giảm nghèo bền vững. Tỉnh phải tận dụng lợi thế trung chuyển để phát triển logistics, thương mại cửa khẩu; đồng thời đẩy mạnh nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ và phát triển mạnh du lịch sinh thái - cộng đồng.

Bên cạnh đó, Đắk Lắk cần tăng cường liên kết vùng và hợp tác công - tư, kết nối với các tỉnh duyên hải miền Trung, Nam Lào và Campuchia để mở rộng thị trường, thu hút đầu tư và tạo thêm sinh kế cho người dân. Cùng với đó là đầu tư hạ tầng đồng bộ, ưu tiên giao thông liên vùng, thủy lợi, điện, nước sạch, viễn thông và hạ tầng số - nền tảng để phát triển vùng DTTS&MN.

Về nguồn nhân lực, tỉnh cần nâng cao chất lượng lao động, gắn đào tạo nghề với nhu cầu thị trường, đặc biệt trong các lĩnh vực chế biến nông - lâm sản, du lịch, năng lượng, dịch vụ; mở rộng giáo dục song ngữ, nâng cao dân trí cho thanh niên và trẻ em DTTS. Đồng thời, khuyến khích phát huy nội lực cộng đồng và vai trò của hệ thống chính trị cơ sở, huy động doanh nghiệp, tổ chức xã hội và các dự án phi chính phủ cùng tham gia công tác giảm nghèo.

Một nội dung quan trọng khác là gắn bảo tồn văn hóa với phát triển kinh tế, phục dựng và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng; giữ gìn tiếng nói, chữ viết và phong tục tập quán tốt đẹp. Tỉnh cũng cần chú trọng bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững, trồng rừng gắn với sinh kế và chủ động phòng, chống thiên tai.

Công tác giảm nghèo bền vững ở Đắk Lắk trong giai đoạn tới cần được nhìn nhận với tầm nhìn bao trùm, coi giảm nghèo không chỉ là nhiệm vụ an sinh mà còn là động lực phát triển kinh tế - xã hội. Thành tựu của giai đoạn 2021 - 2025 là nền tảng quan trọng, song chặng đường phía trước còn nhiều thách thức. Nếu triển khai đồng bộ các giải pháp về chính sách, hạ tầng, nguồn nhân lực, sinh kế và chuyển đổi số, Đắk Lắk có thể tạo bước đột phá mạnh mẽ, trở thành điểm sáng về giảm nghèo bền vững, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, phát triển bền vững, và thu hẹp dần khoảng cách giàu - nghèo, vùng miền.

Anh Tuấn và Hoàng Vinh

Tài liệu tham khảo

1. Báo cáo kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo các năm 2023 - 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025.

2. Cục Thống kê tỉnh Phú Yên, Niên giám thống kê tỉnh Phú Yên năm 2024

3. Cục Thống kê tỉnh Đắk Lắk, Niên giám thống kê tỉnh Đắk Lắk năm 2024

4. Cục Thống kê tỉnh Phú Yên, Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội năm 2024

5. Trang thông tin điện tử Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phú Yên: Tập trung giảm nghèo bền vững

6. Báo điện tử Đắk Lắk, Vững vàng bước vào kỷ nguyên mới