Chủ động đạt chuẩn toàn diện, phát huy vai trò người dân

Ngay từ khi triển khai Chương trình, tỉnh Quảng Ninh xác định xây dựng NTM không chỉ nhằm hoàn thành các tiêu chí mà phải đảm bảo thực chất, bền vững và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân. Tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, phù hợp với điều kiện thực tiễn từng vùng, miền, địa phương.

Một trong những giải pháp đột phá là việc lồng ghép hiệu quả các nguồn lực đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn. Năm 2024, tỉnh bố trí gần 982 tỷ đồng từ ngân sách địa phương để triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có xây dựng NTM, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới và hải đảo.

Tỉnh đặc biệt chú trọng công tác quy hoạch gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân. Quảng Ninh cũng là một trong những địa phương đi đầu trong ứng dụng chuyển đổi số thuộc lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, từ quản lý tiêu chí NTM đến truy xuất nguồn gốc và quảng bá sản phẩm OCOP.

Đến tháng 6/2025, toàn tỉnh Quảng Ninh có 91/91 xã đạt chuẩn NTM; trong đó, 54 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (chiếm 59,3%) và 25 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Về cấp đơn vị hành chính tương đương huyện trước đây, tất cả đều đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. 

Đầm Hà và Tiên Yên là hai địa phương đầu tiên trong cả nước được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn huyện NTM nâng cao. Đầm Hà là địa phương tiêu biểu khi không chỉ cán đích sớm mà còn thể hiện sự bền vững trong từng tiêu chí. Hạ tầng được đầu tư đồng bộ, người dân tích cực tham gia bảo vệ môi trường, giữ gìn an ninh trật tự. Trong khi đó, Tiên Yên tạo dấu ấn với cách làm sáng tạo trong phát triển du lịch sinh thái, phát huy bản sắc văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Người dân tích cực tham gia xây dựng NTM xanh - sạch - đẹp 
(Nguồn: Trung tâm TT - VH Đông triều)

Tại Thành phố Hạ Long - trung tâm tỉnh lỵ, các xã ngoại thành như Vũ Oai, Dân Chủ đã về đích NTM kiểu mẫu. Dân Chủ là xã đầu tiên của thành phố đạt chuẩn này, với các tuyến đường kiểu mẫu, mô hình vườn mẫu và khu dân cư kiểu mẫu được người dân nhiệt tình hưởng ứng, duy trì và phát triển.

Thành công của tỉnh Quảng Ninh đến từ việc phát huy hiệu quả vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM. Các địa phương thực hiện nghiêm túc phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Nhân dân tích cực đóng góp công sức, hiến đất, ngày công lao động để xây dựng các công trình phúc lợi như đường giao thông, trường học, trạm y tế.

Từ vùng biển đến miền núi, người dân Quảng Ninh không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là lực lượng nòng cốt trong duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM. Nhiều mô hình kinh tế hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm sản xuất… do người dân sáng lập đã phát triển bền vững, tạo việc làm và nâng cao thu nhập.

Đặc biệt, phong trào “Quảng Ninh chung sức xây dựng NTM” đã lan tỏa sâu rộng, trở thành động lực tinh thần mạnh mẽ. Các tổ chức đoàn thể như Mặt trận Tổ quốc, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ… phát huy tốt vai trò trong tuyên truyền, vận động và giám sát thực hiện.

Nâng cao chất lượng sống hướng tới nông thôn mới kiểu mẫu, toàn diện

Chương trình xây dựng NTM tại Quảng Ninh đã mang lại những thay đổi toàn diện về chất lượng cuộc sống cho người dân khu vực nông thôn. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 84,14 triệu đồng/năm. Đến cuối năm 2023, Quảng Ninh không còn hộ nghèo, là địa phương đầu tiên trong cả nước hoàn thành mục tiêu giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, không còn hộ nghèo theo chuẩn đa chiều quốc gia.

Tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo nghề đạt 87%; 99,99% hộ dân sử dụng nước hợp vệ sinh. Hệ thống cơ sở hạ tầng thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế… được đầu tư hoàn chỉnh, đồng bộ từ đồng bằng đến miền núi, biên giới, hải đảo. Các thiết chế văn hóa, thể thao được nâng cấp, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho người dân.

Cùng với đó, các địa phương trong tỉnh đẩy mạnh xây dựng nếp sống văn minh, giữ gìn cảnh quan môi trường nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp. Các mô hình phân loại, xử lý rác thải tại nguồn, khu dân cư không rác thải được triển khai đồng bộ, đặc biệt tại các xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Dù đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, Quảng Ninh tiếp tục đặt mục tiêu trở thành tỉnh kiểu mẫu trong xây dựng NTM toàn diện, bền vững. Giai đoạn tới, tỉnh định hướng tập trung vào nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt, phấn đấu đến năm 2025 thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt trên 5.000 USD/người/năm, từ 8.000 - 10.000 USD vào năm 2030.

MT