Thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN  tại từng địa phương trước khi sáp nhập

Thành tựu của Khánh Hòa 

Trong giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Khánh Hòa cũ đã huy động tổng nguồn lực hơn 790 tỷ đồng dành cho vùng đồng bào DTTS&MN. Trong đó, ngân sách Trung ương phân bổ hơn 619 tỷ đồng, địa phương đối ứng 27,7%, cao hơn nhiều so với mức yêu cầu tối thiểu 15%. Sự vào cuộc quyết liệt này đã giúp Chương trình triển khai nhanh chóng, hiệu quả và đạt tỷ lệ giải ngân cao: 87,3% kế hoạch tính đến hết tháng 3/2025.

Do làm tốt trong chuyển dịch cơ cấu sinh kế: Từ sản xuất nông - lâm truyền thống sang các mô hình kinh tế đa dạng, gắn với phát triển hạ tầng và dịch vụ, nên thu nhập bình quân của đồng bào DTTS&MN của tỉnh đạt trên 30 triệu đồng/người/năm, tăng gấp 2,14 lần so với năm 2020. 

Kết quả nổi bật nhất là tốc độ giảm nghèo: Nếu như năm 2022 số hộ nghèo tại Khánh Hoà là 10.826 hộ, năm 2023 là 7.298 hộ, thì đến năm 2024 giảm đến hơn một nửa, chỉ còn 4.348 hộ. Bình quân mỗi năm, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm 7,2%, đưa hai huyện miền núi Khánh Sơn và Khánh Vĩnh thoát khỏi diện huyện nghèo. Đây là bước ngoặt quan trọng, bởi hai địa phương này từng có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất tỉnh và là tâm điểm của các chương trình hỗ trợ trong nhiều năm.

Về an sinh xã hội, tỉnh đã hỗ trợ 1.688 hộ nghèo xây dựng nhà ở, giúp hàng trăm hộ ổn định cuộc sống. Hơn 600 hộ được hỗ trợ chuyển đổi nghề, trên 1.000 hộ được cấp nước sinh hoạt phân tán, 20 công trình nước sạch tập trung và 176 công trình hạ tầng thiết yếu được đầu tư. Những con số này không chỉ thể hiện quy mô đầu tư, mà còn phản ánh sự thay đổi thực chất trong đời sống người dân.

Giáo dục và y tế ở vùng DTTS&MN cũng được cải thiện rõ rệt. Nhiều trường học được xây mới, nâng cấp; trạm y tế cơ sở được củng cố, đảm bảo tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản. Nhờ đó, tỷ lệ trẻ em đi học đúng độ tuổi tăng, tình trạng bệnh tật phổ biến ở vùng khó khăn giảm dần.

Tặng Bằng khen các đơn vị, cá nhân có thành tích xuất sắc
Nguồn: Báo Dân tộc và Phát triển

Thành tựu của Ninh Thuận 

Tỉnh Ninh Thuận có 32 dân tộc thiểu số sinh sống, chiếm 23% dân số toàn tỉnh; trong đó dân tộc Raglay chiếm 10,6% và dân tộc Chăm chiếm 11%. Những năm qua, từ khi triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN đã giúp rút ngắn khoảng cách giữa miền núi với miền xuôi. 

Tổng vốn đầu tư tại Ninh Thuận cho Chương trình từ ngân sách Nhà nước là hơn 995 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triển là hơn 483 tỷ đồng và vốn sự nghiệp hơn 512 tỷ đồng. Địa phương đã giải ngân hơn 587 tỷ đồng, đạt 59,1%.

Từ nguồn vốn của Chương trình, Ninh Thuận đã hỗ trợ xây dựng 2 dự án liên kết chuỗi giá trị tại huyện Ninh Sơn; thực hiện 101 dự án phát triển sản xuất công đồng (97 dự án chăn nuôi, 4 dự án trồng trọt), với hơn 1.200 hộ tham gia là những hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, từng bước áp dụng khoa học vào sản xuất, để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hoá; đã đầu tư xây dựng 62 công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào DTTS&MN như đường dây điện, giao thông, trường học, trạm xá, nhà sinh hoạt cộng đồng, hệ thống thủy lợi...

Chính từ việc nhiều dự án phát triển sản xuất được đầu tư, người dân vùng đồng bào DTTS&MN sử dụng vốn đầu tư hiệu quả cùng với sự nhanh nhạy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng khoa học vào sản xuất, từ đó nâng cao thu nhập, tạo nhiều việc làm, giúp nhiều hộ dân đã vươn lên thoát nghèo. Năm 2022, Ninh Thuận có 11.015 hộ nghèo, năm 2023 chỉ còn 7.874 hộ, đến năm 2024 con số này cũng đã giảm tới hơn một nửa so với năm 2022, chỉ còn 4.971 hộ.

Tỉnh Ninh Thuận cũng đã triển khai hỗ trợ xây nhà mới cho 317 hộ, trong đó 189 hộ ở Ninh Sơn và 128 hộ ở Bác Ái. Hỗ trợ chuyển đổi nghề cho 1.930 hộ, hỗ trợ học nghề cho 327 người. Ngoài ra, các địa phương đã triển khai thực hiện hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 539 hộ; xây dựng 8 công trình nước sinh hoạt tập trung, trong đó Bác Ái 6 công trình và Ninh Phước 2 công trình.

 Xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông cho vùng đồng bào DTTS&MNtỉnh Ninh Thuận
Nguồn: Báo Dân tộc và Phát triển

Đến cuối năm 2024, 100% các địa phương thuộc Chương trình có đường ô tô được rải nhựa hoặc bê tông đến trung tâm xã; toàn bộ thôn và xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã có điện lưới quốc gia, với tỷ lệ hộ dân sử dụng điện đạt 99,8%, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất của người dân. Công trình thủy lợi đảm bảo nguồn nước tưới cho 7.480 ha đất canh tác nông nghiệp, trong đó có hơn 1.600 ha ở miền núi. 

Bên cạnh đó, địa phương cũng đã chú trọng đa dạng hóa các hoạt động văn hóa gắn với bảo tồn các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số kết hợp phát triển du lịch, được nhân dân đồng tình, ủng hộ và có bước khởi đầu tốt, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên rõ rệt.

Triển vọng phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào DTTS&MN của Khánh Hoà

Theo Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, tại Khánh Hòa có 36 dân tộc thiểu số sinh sống với hơn 293.000 người, chiếm gần 13,2% dân số toàn tỉnh. Tính đến cuối tháng 6/2025, tỉnh đã hỗ trợ đất ở cho 8 hộ nghèo; hỗ trợ nhà ở cho 1.688 hộ nghèo; chuyển đổi nghề cho hơn 600 hộ dân thiếu đất sản xuất; hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho hơn 1.000 hộ dân; đầu tư xây dựng, nâng cấp 20 công trình nước sinh hoạt tập trung tại vùng đồng bào DTTS&MN; giải ngân gần 255,4 tỷ đồng giúp người dân vùng đồng bào DTTS&MN có vốn phát triển sản xuất; xây dựng 176 công trình hạ tầng thiết yếu; đầu tư xây mới, nâng cấp các cơ sở y tế, giáo dục. Tỉnh cũng triển khai thực hiện tốt việc chăm sóc sức khỏe nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người DTTS&MN...

Có thể thấy việc sáp nhập 2 tỉnh Khánh Hoà cũ với Ninh Thuận để hình thành tỉnh Khánh Hòa mới mở ra một giai đoạn phát triển hoàn toàn khác về quy mô, dân số và tiềm lực. Khi quy mô dân số và lãnh thổ mở rộng, trong đó có thêm nhiều đồng bào DTTS&MN sinh sống, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS&MN càng mang tính chiến lược. Điều này sẽ đem lại nhiều triển vọng cho Khánh Hoà có thể trở thành một hình mẫu trong phát triển bao trùm và bền vững. Thành công này không chỉ có ý nghĩa với địa phương, mà còn đóng góp quan trọng cho chiến lược phát triển vùng miền núi, hải đảo và an ninh quốc phòng của cả nước./.

                                                                                            Nguyễn Quốc Huy