Tọa đàm diễn ra nhằm tham vấn ý kiến chuyên gia trong nước và quốc tế cho Báo cáo nghiên cứu cùng tên, đang được Viện triển khai xây dựng. Tham dự Tọa đàm có các nhà nghiên cứu chính sách, chuyên gia kinh tế, các nhà khoa học, đại diện các tổ chức phát triển và cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến đầu tư, công nghiệp và tài chính.

TS. Lê Thị Thùy Vân phát biểu khai mạc Tọa đàm

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, TS. Lê Thị Thùy Vân cho biết, tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 7,52%, mức tăng cao nhất cùng kỳ trong giai đoạn 2011 - 2025. Chính phủ đã nâng mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm 2025 lên mức 8,3 - 8,5%, nhằm tạo đà tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026 - 2030. Trong lộ trình phát triển đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia công nghiệp hiện đại, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.

TS. Lê Thị Thùy Vân nhấn mạnh để hiện thực hóa các mục tiêu này, Việt Nam phải thực hiện cải cách kinh tế và tái cơ cấu mạnh mẽ nhằm tạo ra các động lực tăng trưởng mới. Trong đó, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục được xác định là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng. FDI không chỉ là nguồn vốn bổ sung mà phải trở thành động lực trung tâm thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng, đóng góp vào các trụ cột như năng suất lao động, đổi mới sáng tạo, kinh tế số, kinh tế xanh và tuần hoàn - phù hợp với các Nghị quyết số 23-NQ/TW và Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng. 

Đóng góp của FDI vào GDP đã tăng từ hơn 18% giai đoạn 2011 - 2015 lên hơn 22% trong giai đoạn 2021 - 2024. Tỷ trọng xuất khẩu của khu vực FDI cũng luôn duy trì ở mức rất cao, chiếm khoảng 70 - 80% kim ngạch hàng năm và giữ vai trò đầu tàu trong nhiều ngành công nghiệp chủ lực như điện tử, dệt may, da giày. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, còn một số hạn chế như: Phần lớn các dự án FDI vẫn tập trung vào gia công, giá trị gia tăng chưa cao, liên kết với doanh nghiệp trong nước còn yếu và có nguy cơ phụ thuộc quá mức vào khu vực FDI trong xuất khẩu. Theo đó, Tọa đàm lần này cần tập trung phân tích sâu vào đóng góp của FDI vào quá trình công nghiệp hóa tại Việt Nam, những khó khăn, vướng mắc và các đột phá về thể chế, về hoàn thiện môi trường kinh doanh, về cải thiện nguồn lao động, để định hướng và dẫn dắt dòng vốn FDI phục vụ hiệu quả hơn cho mục tiêu Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá ở Việt Nam.

Tại Tọa đàm, Ông Trần Toàn Thắng, Trưởng ban Quốc tế và Chính sách hội nhập, Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính đã trình bày Báo cáo phân tích đóng góp tích cực của FDI vào công nghiệp hóa ở Việt Nam. Báo cáo cũng nêu ra những hạn chế trong việc thu hút FDI, đơn cử như nhiều dự án vẫn tập trung vào lĩnh vực gia công, lắp ráp với giá trị gia tăng thấp. Khả năng chuyển giao công nghệ còn yếu; liên kết giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước chưa bền chặt. Hoạt động xuất khẩu vẫn phụ thuộc lớn vào khu vực FDI, trong khi mức độ lan tỏa ra nền kinh tế nội địa còn hạn chế.

TS. Trần Toàn Thắng phát biểu tại Tọa đàm

Ông Stefan Samse đánh giá cao cách tiếp cận chính sách dựa trên dẫn chứng của phía Việt Nam và khẳng định Viện KAS sẽ tiếp tục đồng hành trong các nghiên cứu chuyên sâu về kinh tế vĩ mô và cải cách cấu trúc. Ông cho rằng, để FDI trở thành đòn bẩy thực sự cho phát triển bền vững và tự chủ, Việt Nam cần tăng cường lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật và nhân lực, đồng thời xây dựng khuôn khổ chính sách hướng tới giá trị gia tăng và đổi mới sáng tạo.

Ông Stefan Samse - Trưởng đại diện lâm thời KAS tại Việt Nam

Tại Tọa đàm, các đại biểu đã trình bày nhiều tham luận về vai trò của FDI trong các ngành công nghiệp nền tảng, cơ chế liên kết giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nội địa, cũng như các gợi ý chính sách để nâng cao tính lan tỏa của FDI đến toàn bộ nền kinh tế.

Phát biểu tổng kết, TS. Lê Thị Thùy Vân đánh giá cao những kết quả nghiên cứu và các trao đổi chuyên môn, đồng thời đề xuất một số định hướng tiếp theo nhằm làm rõ hơn vai trò và nâng cao hiệu quả của FDI trong Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa. Các nội dung trọng tâm cần tiếp tục nghiên cứu gồm: Đo lường đóng góp của FDI đối với các động lực tăng trưởng mới như năng suất lao động, khoa học công nghệ, chuyển đổi số; phân tích sâu một số ngành công nghiệp nền tảng như điện tử để minh họa rõ hơn tác động lan tỏa; lựa chọn ngành và công đoạn đầu tư phù hợp để đảm bảo thu hút FDI có chọn lọc; tăng cường giám sát, theo dõi và thực thi cam kết của doanh nghiệp FDI; hoàn thiện chính sách xã hội đi kèm; thúc đẩy tích hợp kinh tế số trong công nghiệp hóa; và trả lời rõ các băn khoăn của nhà đầu tư nhằm tạo động lực mạnh mẽ hơn cho dòng vốn FDI chất lượng cao vào Việt Nam.

Toàn cảnh Tọa đàm

Minh Tiến