Ông Nguyễn Vinh Quang - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính chủ trì Tọa đàm

Tọa đàm có sự tham dự của nhiều chuyên gia và các nhà khoa học như: TS. Phạm Đình Thành - Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Bảo hiểm xã hội Việt Nam, TS. Nguyễn Văn Định - Nguyên Trưởng khoa Bảo hiểm, Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, ông Nguyễn Văn Sỹ - Phó Trưởng ban Tuyên truyền và phát triển người tham gia, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, ông Nguyễn Hải Đạt - Đại diện Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO)...

Tại buổi Tọa đàm, ông Đàm Hiếu Trung - Phó Trưởng ban Ban Chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp (BHXH, BHYT, BHTN), Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính đã trình bày báo cáo nghiên cứu “Giải pháp tài chính cho an sinh xã hội ở Việt Nam”. Trong bối cảnh Việt Nam đang đóng vai trò tiên phong trong việc triển khai Chương trình Tăng tốc Toàn cầu về Việc làm và An sinh xã hội của Liên Hợp quốc, hệ thống an sinh xã hội quốc gia vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Hiện nay, tỷ lệ bao phủ BHXH mới đạt khoảng 44% lực lượng lao động (LLLĐ) trong độ tuổi, trong đó phần lớn những người chưa tham gia thuộc khu vực kinh tế phi chính thức. BHYT đã tiệm cận mức phủ sóng toàn dân, song tính bền vững vẫn chưa được bảo đảm. Theo ILO, chi tiêu cho an sinh xã hội của Việt Nam hiện ở mức 7,1% GDP, thấp hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu là 12,9%. Bên cạnh đó, tốc độ già hóa dân số đang diễn ra nhanh chóng: đến năm 2030, Việt Nam dự kiến có khoảng 18 triệu người cao tuổi; và đến năm 2038, nước ta sẽ chính thức bước vào giai đoạn “dân số già”, khi người cao tuổi chiếm khoảng 20% tổng dân số.

Báo cáo đã tập trung nêu rõ thực trạng tài chính an sinh xã hội ở Việt Nam tập trung vào chính sách BHXH, BHYT, BHTN. Tổng số người tham gia BHXH tăng từ 17,502 triệu người năm 2022 lên 18,418 triệu người năm 2023 và đạt 20,145 triệu người vào năm 2024. Theo số liệu thống kê năm 2024, LLLĐ tại Việt Nam đạt khoảng 53 triệu người. Trong đó, tỷ lệ lao động có việc làm phi chính thức chiếm tới 64,6% (tương đương 33,5 triệu người). Tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn rất khiêm tốn, chỉ đạt khoảng 4,89%. Điều này đồng nghĩa với việc vẫn còn khoảng 31 triệu lao động trong khu vực phi chính thức chưa tham gia BHXH... Từ thực trạng này, báo cáo đã đề xuất những giải pháp tài chính bền vững cho tương lai.

TS. Phạm Đình Thành – Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho rằng: “Chính sách BHXH và trợ giúp xã hội đã góp phần quan trọng vào ổn định đời sống nhân dân, nhất là người có công và vùng thiên tai. Tuy nhiên, BHXH tự nguyện hiện mới có hai chế độ hưu trí và tử tuất, chưa hấp dẫn người lao động khu vực phi chính thức. Cần sớm mở rộng thêm các chế độ như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động và đa dạng mức đóng - hưởng. Đồng thời, huy động tốt hơn các nguồn lực từ Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng để xây dựng hệ thống an sinh xã hội toàn diện, bền vững”.

TS. Phạm Đình Thành - Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Bảo hiểm xã hội Việt Nam

TS. Nguyễn Văn Định - Nguyên Trưởng khoa Bảo hiểm, Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội phát biểu: “Chính sách bảo hiểm cần được mở rộng theo hướng linh hoạt và bao trùm hơn, kết hợp hài hòa giữa BHXH, BHYT và bảo hiểm thương mại để đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của người dân. Cùng với đó, cần nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ bảo hiểm, đảm bảo an toàn, bền vững và mang lại giá trị gia tăng cho người tham gia. Một nhiệm vụ quan trọng là tăng cường công tác dự báo, nắm chắc biến động LLLĐ, cả trong khu vực chính thức và phi chính thức, nhằm có chính sách phù hợp, mở rộng diện bao phủ và thúc đẩy phát triển hệ thống bảo hiểm toàn dân”.

Cũng tại buổi họp, ông Nguyễn Hải Đạt đại diện của ILO nhấn mạnh: Việt Nam đã đạt nhiều tiến bộ trong việc mở rộng bao phủ BHXH, BHYT và BHTN, góp phần bảo đảm an sinh cho người dân. Tuy nhiên, vẫn cần tiếp tục nỗ lực để nâng cao tính bền vững và khả năng tiếp cận của hệ thống, nhất là đối với lao động khu vực phi chính thức. ILO cam kết tiếp tục đồng hành và hỗ trợ Việt Nam trong việc hoàn thiện chính sách, mở rộng diện bao phủ và xây dựng hệ thống an sinh xã hội toàn diện, công bằng và bền vững.

Toàn cảnh buổi Tọa đảm

Buổi Tọa đàm đã thu được rất nhiều những ý kiến đóng góp của các chuyên gia. Bế mạc Tọa đàm, Phó Viện trưởng Nguyễn Vinh Quang cảm ơn sự chia sẻ, đóng góp của các chuyên gia và các nhà khoa học đồng thời nhấn mạnh sẽ tiếp thu những ý kiến để phục vụ cho nhiều công trình nghiên cứu trong tương lai./.

Thu Trang