Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Tờ trình 03 dự án Luật. Ảnh: N.Y

Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã hoàn thiện các quy định về quyền và nhiệm vụ của người nộp thuế, cơ quan quản lý thuế trong công tác quản lý thuế; về nguyên tắc quản lý thuế; về bảo mật, công khai thông tin người nộp thuế; về hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý thuế.

Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quản lý thuế, Dự thảo Luật tập trung hoàn thiện các quy định về xây dựng lực lượng quản lý thuế; về đăng ký thuế, mã số thuế; về khai thuế, tính thuế; về xử lý thuế nộp thừa; về xử lý tiền chậm nộp; về hoàn thuế; về miễn, giảm thuế; về khoanh nợ và xóa nợ; về kiểm tra thuế và biện pháp áp dụng trong kiểm tra thuế; về thu thập thông tin và tạm giữ tài liệu liên quan đối với trường hợp có dấu hiệu trốn thuế; về ấn định thuế; về hóa đơn điện tử; chứng từ điện tử. Bên cạnh đó, sửa đổi, bổ sung quy định tại dự thảo Luật để phân quyền cho Chính phủ tại 32 Điều và phân quyền cho Bộ Tài chính tại 24 Điều theo đúng chủ trương tại Nghị quyết số 66-NQ/TW.

“Các nội dung sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Luật đảm bảo không phát sinh thủ tục hành chính mới, đảm bảo liên thông, toàn trình trên môi trường điện tử” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về phân nhóm người nộp thuế; bổ sung nguyên tắc cơ quan thuế quản lý theo phân nhóm người nộp thuế; bổ sung quy định cơ quan quản lý thuế khi tổ chức thực hiện thu ngân sách nhà nước vượt dự toán Quốc hội quyết định hàng năm thì được bố trí kinh phí để bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động không quá 01 lần quỹ tiền lương của công chức, người lao động. Đồng thời, bổ sung quy định hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thực hiện kê khai, tính thuế theo tỷ lệ % trên doanh thu, thuế suất và phương pháp tính thuế quy định của các luật thuế, được cơ quan thuế hỗ trợ thực hiện khai thuế trên cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế và thông tin do người nộp thuế cung cấp. Ngoài ra, Dự thảo Luật bổ sung quy định nguyên tắc hợp tác quốc tế và quản lý thuế quốc tế nhằm đáp ứng yêu cầu hợp tác quốc tế và bảo vệ quyền đánh thuế hợp pháp của Việt Nam.

Thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Uỷ ban bày tỏ sự đồng tình về sự cần thiết phải có chế độ bổ sung thu nhập cho cán bộ thuế, tương tự như các cán bộ Thanh tra, cán bộ làm công tác xây dựng pháp luật hay các địa phương có cơ chế đặc thù. Tuy nhiên, việc đưa nội dung này vào luật hiện chưa có cơ sở chính trị cần thiết do các Nghị quyết của Đảng, của Quốc hội đã quy định rõ việc bãi bỏ các khoản chi ngoài lương của cán bộ, công chức, viên chức có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước. Do đó, đề nghị Chính phủ báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền về nội dung này.

Về hoàn thuế, miễn thuế tự động, cơ quan thẩm tra đánh giá, Dự thảo Luật cũng bổ sung nội dung quy định về hoàn thuế, miễn giảm thuế, không thu thuế tự động do hệ thống tự xác định. Tuy nhiên, nội dung quy định còn sơ lược, chưa làm rõ một số vấn đề quan trọng về cơ sở, điều kiện để xác định trường hợp nào được thực hiện tự động, trường hợp nào không thực hiện tự động; trách nhiệm của chủ thể có liên quan trong trường hợp hệ thống thực hiện tự động bị sai sót, cơ quan hướng dẫn thực hiện… Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ các vấn đề trên và bổ sung thông tin đánh giá về tính khả thi, mức độ rủi ro của cơ chế tự động; từ đó quyết định phạm vi áp dụng đại trà hay thí điểm từng bước để tránh phát sinh rủi ro hệ thống; đồng thời, quy định cơ quan ban hành văn bản quy định chi tiết với trách nhiệm cụ thể.

Sửa đổi thuế thu nhập cá nhân tạo sự đồng thuận trong xã hội

Tại dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, dự án Luật đã sửa đổi, hoàn thiện quy định về cách tính thuế, thu nhập chịu thuế đối với từng loại thu nhập, kết cấu lại và điều chỉnh tên một số điều để tương ứng với nội dung sửa đổi. Đồng thời, sửa đổi, hoàn thiện quy định đối với một số khoản thu nhập được miễn thuế.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Dự thảo Luật đã sửa đổi quy định về thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân kinh doanh trong đó, bổ sung một số khoản thu nhập chịu thuế; sửa đổi quy định mức doanh thu không phải nộp thuế là 200 triệu đồng/năm; đồng thời, bổ sung phương thức tính thuế trên thu nhập đối với thu nhập từ kinh doanh của cá nhân cư trú; điều chỉnh mức thuế suất từ 2% lên 5% đối với một số khoản thu nhập từ hoạt động cung cấp sản phẩm và dịch vụ nội dung thông tin số về giải trí, trò chơi điện tử…

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo thẩm tra. Ảnh: quochoi.vn

Về quy định giảm trừ gia cảnh, đẩy mạnh chủ trương phân cấp, phân quyền, Dự thảo Luật giao Chính phủ căn cứ biến động của giá cả, thu nhập để điều chỉnh mức giảm trừ này. Đồng thời, Dự thảo Luật điều chỉnh Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công theo hướng giảm số bậc thuế từ 7 bậc thành 5 bậc và nới rộng khoảng cách giữa các bậc. Bên cạnh đó, điều chỉnh ngưỡng thu nhập để xác định thu nhập tính thuế đối với một số khoản thu nhập như thu nhập từ trúng thưởng, từ bản quyền, từ nhượng quyền thương mại, từ nhận thừa kế, quà tặng từ 10 triệu đồng lên 20 triệu đồng.

Đáng lưu ý, theo Bộ trưởng, Dự thảo Luật đã bổ sung quy định về nhóm thu nhập mới phát sinh khác thuộc diện chịu thuế TNCN. Trong đó, đối với chuyển nhượng vàng miếng, Dự thảo Luật giao Chính phủ căn cứ tình hình quản lý thị trường vàng, quy định thời điểm áp dụng, ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, điều chỉnh thuế suất cho phù hợp với việc quản lý thị trường vàng và sẽ thu thuế thu nhập cá nhân đối với vàng miếng với mức thuế suất là 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần. “Quy định này là bước đi cần thiết góp phần bảo vệ sự ổn định của nền kinh tế, thực hiện đúng chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh vàng, góp phần ngăn chặn việc đầu cơ vào vàng, thu hút được nguồn lực lớn trong xã hội để tham gia vào nền kinh tế” - Bộ trưởng nhấn mạnh. 

Ngoài ra, Dự thảo Luật đã bổ sung một số quy định về miễn thuế, giảm thuế TNCN để thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước tại các Nghị quyết số 57, Nghị quyết số 71, Nghị quyết số 72 và Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị và một số Luật được ban hành gần đây. 

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, về bổ sung quy định thu nhập từ chuyển nhượng vàng miếng vào diện thu nhập chịu thuế, đề nghị cân nhắc thoả đáng việc áp thuế đối với chuyển nhượng vàng miếng, đặc biệt đối với khoản tiết kiệm từ vàng của người dân để tránh bất cập cho người dân có hoạt động chuyển nhượng vàng không vì mục đích đầu cơ, kinh doanh và đề nghị Chính phủ cung cấp thông tin về thời điểm dự kiến áp dụng. Về mức doanh thu của cá nhân kinh doanh không phải chịu thuế từ 200 triệu đồng/năm trở xuống tương tự như quy định của Luật thuế giá trị gia tăng, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cần tính toán, điều chỉnh nâng mức doanh thu của cá nhân kinh doanh không phải chịu thuế để bình đẳng và phù hợp hơn với mức giảm trừ gia cảnh. Ngoài ra, mức ngưỡng doanh thu này cần được quy định trong Luật.

Theo Chủ nhiệm Phan Văn Mãi, về Biểu thuế lũy tiến từng phần, phương án điều chỉnh các mức ngưỡng thu nhập và mức thuế suất tương ứng trong Biểu thuế cần cân nhắc để có phương án hoàn thiện hơn. Ngoài ra, quy định về mức giảm trừ gia cảnh là nội dung quan trọng, do đó, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tiếp tục quy định cụ thể trong Dự thảo Luật, đồng thời giao Chính phủ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh trong trường hợp cần thiết như quy định hiện hành.

Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, bảo vệ người dám đấu tranh chống lãng phí

Về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, để đảm bảo Luật mới được ban hành có ý nghĩa thực chất, khắc phục tồn tại, hạn chế của Luật hiện hành, đạt được các mục tiêu, yêu cầu, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và đặc biệt là chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí được nghiên cứu, xây dựng với một số nội dung sửa đổi, hoàn thiện quan trọng. Trước tiên, cụ thể hóa Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị để xác định đầy đủ, cụ thể trách nhiệm, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, tổ chức, tập thể, cá nhân trong quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là người đứng đầu đối với công tác phòng, chống lãng phí. Đồng thời với đó, thể chế các nội dung Quy định số 231-QĐ/TW ngày 17/01/2025 của Bộ Chính trị để hoàn thiện các quy định về phát hiện lãng phí và trách nhiệm xử lý thông tin phát hiện lãng phí, bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí để khuyến khích mọi cá nhân, tổ chức tích cực tham gia vào công tác tiết kiệm, chống lãng phí.

Toàn cảnh Hội trường. Ảnh: quochoi.vn

Bộ trưởng cho biết, Dự thảo Luật đã cụ thể hóa Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị, Hướng dẫn số 63-HD/BCĐTW ngày 28/4/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực để hoàn thiện các quy định về nhận diện hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí và chế tài xử lý đối với các hành vi này với 09 nhóm hành vi gây lãng phí và 09 nhóm hành vi vi phạm. Bên cạnh đó, Dự thảo Luật cụ thể hóa chỉ đạo của đồng chí Tổng bí thư Tô Lâm để bổ sung các quy định tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho giám sát, kiểm tra, thanh tra, phát hiện, xử lý mạnh, có tính răn đe cao đối với các hành vi lãng phí; cụ thể hóa chỉ đạo của đồng chí Tổng bí thư Tô Lâm, Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị để hướng tới xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội, trong đó, bổ sung quy định về “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” là ngày 31/5 hàng năm.

Dự thảo Luật cũng bổ sung nguyên tắc để đảm bảo phòng, chống lãng phí trong toàn bộ quá trình xây dựng chính sách, soạn thảo, theo dõi thi hành pháp luật và bổ sung quy định về việc Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí để xác định rõ vai trò, tầm quan trọng của công tác phòng, chống lãng phí các nguồn lực của nền kinh tế.

Thẩm tra một số vấn đề cụ thể tại Dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, đối với quy định về hành vi gây lãng phí và hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí, Ủy ban thống nhất chỉ quy định khung, có tính nguyên tắc về nhóm các hành vi gây lãng phí và nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí. Đồng thời, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, kế thừa các quy định còn giá trị thực hiện tại Chương II của Luật Thực hành tiết kiệm chống lãng phí hiện hành, thể chế hóa chủ trương, hướng dẫn của Đảng trong tình hình mới và hoàn thiện hành vi gây lãng phí theo hướng quy định các hành vi trực tiếp gây ra lãng phí trong quản lý, sử dụng nguồn lực theo nhóm lĩnh vực, gắn với chuẩn mực quản lý như định mức, tiêu chuẩn, quy trình.

Liên quan đến nội dung về cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí (Điều 7), Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm thống nhất, không trùng lặp, đồng thời đề nghị cân nhắc, bổ sung quy định về quyền, nghĩa vụ của người đấu tranh chống lãng phí, tương tự như quy định tại Luật Tố cáo.

LG

Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Bộ Tài chính