Những thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội 

Trước khi sáp nhập, 3 xã Lũng Niêm, Thành Lâm và Thành Sơn đã đạt được nhiều thành tựu về phát triển kinh tế - xã hội. Xã Lũng Niêm đã đạt được nhiều bước tiến đáng kể. Cuối năm 2020, xã được công nhận đạt chuẩn Nông thôn mới, với thu nhập bình quân đầu người đạt 36,57 triệu đồng/năm và tỷ lệ hộ nghèo là khoảng 6,05%. Nghề truyền thống dệt thổ cẩm thôn Lặn Ngoài đã mang lại sinh kế ổn định cho hàng trăm hộ; riêng thu nhập bình quân của mỗi lao động trong thôn này khoảng 52 triệu đồng/năm. 

Xã Thành Lâm cũng có những chuyển biến rõ rệt nhờ du lịch cộng đồng và phát triển hạ tầng. Đến năm 2021, xã có 865 hộ, với 3.458 khẩu, đa số là đồng bào dân tộc Thái (chiếm ~98,1%). Tại thôn Đôn đã hình thành mô hình homestay, khoảng 24 hộ trong bản Đôn tham gia du lịch cộng đồng; 7 trong số đó đón khách thường xuyên với mức thu nhập có thời điểm đạt 200 triệu đồng/năm. Toàn xã Thành Lâm hiện có 28 cơ sở homestay. Trong năm 2022, xã đón hơn 20.000 lượt khách du lịch, gắn với sản phẩm du lịch trải nghiệm - tham quan, nghỉ dưỡng. 

Xã Thành Sơn cũng ghi nhận những thành tựu nổi bật trước khi sáp nhập. Năm 2024, xã có 32 cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú dạng homestay hoặc khu nghỉ dưỡng, trong đó có 27 cơ sở phục vụ khách có điều kiện; địa bàn xã đón gần 32.000 lượt khách trong năm 2024. Tổng nguồn vốn huy động để thực hiện xây dựng nông thôn mới cho Thành Sơn năm 2024 đạt hơn 12,590 tỷ đồng. 

Từ tháng 7/2025, ba xã này được sáp nhập thành xã Phù Luông, đây là một bước tiến mới với nhiều ưu thế khi được kế thừa từ những thành tựu trước. Một trong những dấu ấn rõ nét nhất của xã Phù Luông mới là sự khởi sắc từ phát triển du lịch cộng đồng. Tận dụng cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, những thửa ruộng bậc thang đẹp như tranh, cùng nét văn hóa đặc sắc của người Thái và người Mường, Pù Luông đã trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước. Hiện xã có khoảng 85 cơ sở lưu trú, bao gồm 125 nhà sàn, 198 bungalow, 298 buồng phòng với gần 1.000 giường nghỉ, có thể phục vụ hơn 3.200 lượt khách/ngày - đêm vào cao điểm. Hoạt động du lịch đang tạo việc làm ổn định cho hơn 420 lao động địa phương, phần lớn là người dân tộc thiểu số.

Du lịch phát triển đã mang lại nguồn thu đáng kể, góp phần trực tiếp nâng cao đời sống đồng bào. Dịp nghỉ lễ 30/4 và 01/5 năm 2025 vừa qua, Pù Luông đón khoảng 65.100 lượt khách, trong đó có 15.550 khách quốc tế. Doanh thu ước đạt 110 tỷ đồng, một con số trước đây khó có thể hình dung ở một xã vùng cao. Tại nhiều bản làng, người dân đã biết kết hợp kinh doanh homestay, bán nông sản sạch, hàng thủ công truyền thống, nhờ đó tăng thu nhập, vươn lên thoát nghèo.

Vẻ đẹp bình yên, thơ mộng của Pù Luông vào mùa lúa

Song song với phát triển du lịch, Pù Luông còn mạnh dạn chuyển đổi sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa và bền vững. Các hợp tác xã và hộ gia đình đã mở rộng diện tích trồng cây dược liệu như chè đắng, xạ đen, cà gai leo, ngải cứu... với quy mô khoảng 5 ha. Hiệu quả kinh tế cao gấp đôi so với cây trồng truyền thống: cùng một diện tích, trồng ngô hoặc lúa chỉ thu 2 - 3 triệu đồng, trong khi trồng dược liệu đạt tới 5 - 6 triệu đồng. Đây là mô hình phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, đồng thời bảo tồn được tri thức bản địa của đồng bào. 

Những đổi thay này đã nhanh chóng phản ánh vào thu nhập của người dân. Nếu trước đây, đời sống còn nhiều thiếu thốn thì nay thu nhập bình quân ở nhiều bản du lịch cộng đồng đã tăng mạnh. Tại bản Đôn, nơi có đông đồng bào Thái sinh sống, năm 2022 thu nhập bình quân đạt 38 triệu đồng/người/năm, từ năm 2023 trở đi tăng lên 45 - 48 triệu đồng/người/năm. Đây là minh chứng cho sự chuyển mình của vùng đồng bào dân tộc thiểu số khi biết khai thác lợi thế tự nhiên và văn hóa để phát triển.

Không chỉ dừng lại ở phát triển kinh tế, Pù Luông còn chú trọng phát triển hạ tầng, nâng cao đời sống xã hội cho người dân. Các tuyến đường liên bản, nội bản được bê tông hóa, điện lưới quốc gia phủ khắp, hệ thống cấp nước sinh hoạt, trường học, trạm y tế từng bước được đầu tư nâng cấp. Nhiều dự án về đường giao thông, thủy lợi, môi trường, nhà văn hóa, trạm y tế, trường học đã được triển khai, nhiều công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng với tỷ lệ đường giao thông được cứng hóa đạt 91,8%. Đồng bào các dân tộc thiểu số có điều kiện tiếp cận tốt hơn với các dịch vụ y tế, giáo dục, văn hóa. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh qua từng năm, nhiều hộ vươn lên khá, giàu nhờ du lịch và nông nghiệp hàng hóa.

Đặc biệt, bản sắc văn hóa của đồng bào cũng được bảo tồn và phát huy. Các làn điệu khặp Thái, những món ăn truyền thống, nghề dệt thổ cẩm, làm rượu cần… không chỉ là nét đẹp văn hóa mà còn trở thành sản phẩm du lịch độc đáo, góp phần tạo thêm thu nhập cho người dân. Bản làng đổi mới nhưng vẫn giữ gìn được hồn cốt dân tộc, tạo sự khác biệt cho Pù Luông trong hành trình phát triển.

Bên cạnh đó, văn hóa – xã hội của Pù Luông cũng có những chuyển biến tích cực, xã đã có 2/8 trường được công nhận đạt chuẩn quốc gia mức độ 1; phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được lãnh đạo và thực hiện thường xuyên; an sinh xã hội được bảo đảm; quốc phòng - an ninh giữ vững, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc phát triển sâu rộng.

Tiềm năng và triển vọng phát triển thời gian tới 

Đại hội đại biểu xã Pù Luông, lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, với phương châm “Đoàn kết - Trách nhiệm - Đổi mới - Phát triển”, đã thể hiện rõ khát vọng và quyết tâm của toàn thể chính quyền và nhân dân Phù Luông trong việc đưa xã nhà vươn lên mạnh mẽ, trở thành điểm sáng về du lịch sinh thái, văn hóa và bản sắc dân tộc vào năm 2030. Sự phát triển này dựa trên tinh thần đoàn kết chặt chẽ giữa chính quyền và người dân, cùng với việc tận dụng tối đa tiềm năng thiên nhiên, văn hóa đặc sắc của địa phương để tạo động lực tăng trưởng bền vững. Với các mục tiêu cụ thể như đạt tốc độ tăng tổng giá trị sản phẩm trên địa bàn bình quân hằng năm 9%, thu nhập bình quân đầu người đạt 56 triệu đồng vào năm 2030, tỉ lệ trường đạt chuẩn quốc gia 37,5%, và giá trị sản phẩm trên một ha đất trồng trọt và nuôi trồng thủy sản đạt 95,7 triệu đồng, Đại hội đã vạch ra một lộ trình rõ ràng, khả thi, thể hiện tinh thần trách nhiệm và tầm nhìn chiến lược của toàn xã.

Đại hội đại biểu xã Pù Luông lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030
(Nguồn: Cổng thông tin điện tử tỉnh Thanh Hóa)

Để đạt được những mục tiêu đầy tham vọng này, chính quyền và nhân dân xã Pù Luông cần tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, đồng lòng chung sức, bởi chỉ có sự hợp lực từ mỗi cá nhân, mỗi hộ gia đình và các cấp chính quyền mới có thể biến các chỉ tiêu kinh tế - xã hội thành hiện thực. Việc xác định cụ thể các đề án, phương án và nhiệm vụ trọng tâm là nền tảng để triển khai hiệu quả nghị quyết Đại hội. Để đạt mục tiêu tăng trưởng 9% trở lên, xã cần tập trung đầu tư vào các lĩnh vực then chốt như du lịch sinh thái, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và bảo tồn văn hóa dân tộc. Đồng thời, việc thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới như phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù, hỗ trợ khởi nghiệp, và nâng cao chất lượng giáo dục sẽ tạo nền tảng vững chắc để nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân.

Phát huy những thành tựu đã đạt được, cùng với sự đồng thuận và quyết tâm của toàn thể cộng đồng, Phù Luông không chỉ dừng lại ở việc hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế mà còn hướng tới mục tiêu cao hơn: Trở thành biểu tượng của sự phát triển bền vững ở khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa. Sự chung tay của mỗi người dân, từ việc bảo vệ môi trường, giữ gìn bản sắc văn hóa, đến tham gia tích cực vào các chương trình phát triển kinh tế, sẽ là động lực then chốt để Phù Luông thực hiện thành công các mục tiêu đề ra. Qua đó, xã không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội mà còn tạo nên một mô hình giảm nghèo nhanh và bền vững, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong thời gian tới.

Thu Trang