Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình, làm rõ ý kiến các Đại biểu Quốc hội quan tâm. Ảnh: quochoi.vn

Cơ chế hoàn thuế tự động là bước tiến quan trọng

Tán thành cao với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Quản lý thuế (sửa đổi), theo Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hồ Chí Minh, đây là một dự án luật có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bảo đảm nguồn thu ngân sách nhà nước bền vững, tạo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, tăng cường quản lý rủi ro và đẩy mạnh chuyển đổi số.

Cho ý kiến cụ thể, Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho biết, khoản 5 Điều 12 dự thảo Luật cho phép người nộp thuế khai bổ sung hồ sơ trong 5 năm. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, nhiều trường hợp lợi dụng cơ chế này để né tránh thanh tra, điều chỉnh số liệu. Do đó, Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét bổ sung cơ chế cảnh báo rủi ro. Mọi hồ sơ khai bổ sung làm thay đổi thuế lớn hoặc nộp trong thời điểm sát kỳ kiểm tra phải đưa vào diện kiểm tra sau bổ sung. Biện pháp này góp phần làm giảm thất thu thuế, nâng cao tuân thủ và phù hợp với nguyên tắc quản lý rủi ro tại Điều 6 dự thảo Luật.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu. Ảnh: quochoi.vn

Bên cạnh đó, đại biểu đánh giá, tại Điều 18 dự thảo Luật đã đề cập cơ chế hoàn thuế tự động là bước tiến quan trọng, song chưa có nguyên tắc phân loại hồ sơ theo mức độ rủi ro để bảo đảm hoàn đúng, hoàn đủ, tránh gian lận thuế giá trị gia tăng. Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị xem xét bổ sung quy định hồ sơ rủi ro thấp được hoàn trước, kiểm tra sau, hồ sơ rủi ro cao phải kiểm tra trước và hoàn sau, dựa trên tiêu chí công khai, minh bạch. Điều này tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và bảo vệ an toàn ngân sách.

Quan tâm đến Điều 13 quy định về kê khai thuế đối với hộ kinh doanh, đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội cho biết, từ ngày 1/1/2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ chính thức bỏ hình thức thuế khoán và chuyển sang kê khai thuế; thực tế hiện nay các hộ kinh doanh e ngại việc kê khai thuế bởi không có thói quen ghi chép. Điều này có thể vô tình dẫn đến tình trạng hộ kinh doanh không kê khai đủ thuế. Trong khi đó, đại biểu Hoàng Văn Cường cho biết, đã có quy định hộ kinh doanh sẽ được tính thuế thông qua máy tính tiền. Do vậy, bên cạnh chủ trương hỗ trợ hộ kinh doanh các phương tiện để thực hiện tính thuế thông qua máy tính tiền, cơ quan Thuế sẽ quản lý đầy đủ thông tin về doanh thu kinh doanh, cũng như thông báo về nghĩa vụ thuế cho hộ kinh doanh vào cuối năm, không để hộ kinh doanh phải tự báo cáo thuế. Đồng thời cơ quan Thuế hỗ trợ hộ kinh doanh cách thức trích xuất các dữ liệu từ máy tính tiền ra (như doanh thu, chi phí…) để giúp cho quản lý của hộ kinh doanh được tốt hơn. “Nếu chúng ta hỗ trợ được cho hộ kinh doanh các phương tiện tính tiền, hỗ trợ được cách thức quản lý, kể cả phần mềm thì kiến nghị trong dự thảo trích 0,1% phần vượt khung thuế để hỗ trợ công tác quản lý thuế, tôi cho rằng việc này là phù hợp”, đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.

Đại biểu Hoàng Văn Cường - Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội phát biểu. Ảnh: quochoi.vn

Về chuyển đổi số, liên quan đến hệ thống thông tin quản lý thuế tại khoản 7 và khoản 8 Điều 4 dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề xuất Ban soạn thảo bổ sung quy định về nguyên tắc tích hợp, liên thông, nhằm hạn chế nhân bản hệ thống; các dữ liệu thuế nên được kết nối một cửa với hệ thống Chính phủ điện tử.

Tạo thuận lợi cho hộ kinh doanh trong kê khai thuế

Trước các ý kiến thảo luận trách nhiệm, cụ thể, thực tiễn được các đại biểu Quốc hội đề cập, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan của Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Luật nhằm đảm bảo chất lượng và đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu, tiếp thu và tiếp tục rà soát để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của Luật Quản lý thuế (sửa đổi) với Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Giao dịch điện tử, Luật Phá sản và các luật thuế liên quan (Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Thuế giá trị gia tăng); đồng thời sẽ tiếp thu, rà soát kỹ thuật văn bản, thuật ngữ cho phù hợp.

Về quy định bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động tại khoản 5 Điều 9, Bộ trưởng cho biết, Bộ Tài chính đã tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra và đại biểu quốc hội. Đảng ủy Bộ Tài chính đã tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, đồng ý chủ trương cho phép cơ quan quản lý thuế được sử dụng ngân sách để bố trí kinh phí hằng năm bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động. Mức bổ sung sẽ tương tự mức hỗ trợ đối với người làm công tác xây dựng pháp luật theo Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị. Sau khi được cấp có thẩm quyền chấp thuận, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu, chỉnh lý nội dung tại khoản 5 Điều 9 dự thảo Luật cho phù hợp với chủ trương nêu trên.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nêu một số định hướng chỉnh lý quan trọng với dự thảo Luật. Theo đó, về kê khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tại Điều 13 của dự thảo Luật, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự kiến chỉnh lý theo hướng định rõ trách nhiệm hỗ trợ của cơ quan thuế đối với hộ kinh doanh đã sử dụng hóa đơn từ máy tính tiền kết nối với dữ liệu của cơ quan thuế. “Xây dựng các công cụ hỗ trợ như tờ khai thuế, gợi ý tính thuế tự động trên cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử và các nguồn cơ sở dữ liệu khác mà cơ quan thuế có được nhằm đảm bảo thuận lợi cho hộ kinh doanh nhưng vẫn phù hợp với nguyên tắc chung là tự khai, tự nộp thuế của người nộp thuế” - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Liên quan đến quy định hoàn thuế tự động, miễn thuế, giảm thuế tự động (tại Điều 18, Điều 19), Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, dự kiến chỉnh lý để đảm bảo cơ quan thuế triển khai việc hoàn thuế tự động, miễn, giảm thuế tự động theo điều kiện về hạ tầng, ứng dụng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu, tiêu chí quản lý rủi ro, quy trình xử lý tự động và đảm bảo an toàn thông tin. Việc triển khai sẽ theo từng giai đoạn, phù hợp với điều kiện thực tế của từng giai đoạn.

Với kinh phí triển khai biện pháp khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn (Điều 26), dự kiến sẽ chỉnh lý theo hướng quy định kinh phí triển khai sẽ sử dụng nguồn kinh phí do ngân sách nhà nước bảo đảm hằng năm.

Quang cảnh Phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Đảm bảo tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị

Tại khoản 6, 7 Điều 39 dự thảo Luật, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết dự kiến chỉnh lý theo hướng các cơ quan nhà nước, tổ chức được giao quản lý các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước, phí, lệ phí được kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng một số biện pháp cưỡng chế phù hợp với quy định hiện hành. Đồng thời, tại khoản 9, khoản 10 Điều 39 dự kiến chỉnh lý theo hướng bổ sung trách nhiệm xác định hành vi vi phạm trong lĩnh vực quản lý thuế của người nộp thuế khi kiểm tra, thanh tra và gửi cơ quan quản lý thuế thực hiện lập thực hiện biên bản xử phạt theo quy định, không bổ sung thẩm quyền xử phạt hành chính cho cơ quan kiểm toán Nhà nước và cơ quan thanh tra.

Liên quan đến quy định khai bổ sung hồ sơ khai thuế đối với một số trường hợp phát hiện hồ sơ khai thuế đã nộp còn sai sót liên quan đến thời kỳ, phạm vi đã thanh tra, kiểm tra; khai bổ sung sau khi công bố quyết định thanh tra, kiểm tra quy định tại khoản 5 Điều 12, Bộ trưởng cho rằng, việc cho phép khai bổ sung hồ sơ khai thuế đối với 2 trường hợp này là để giải quyết các vấn đề vướng mắc trong thực tiễn, thu đúng, thu đủ tiền thuế vào NSNN và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, doanh nhân được chủ động khắc phục sai phạm, thiệt hại theo tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị.

Tuy nhiên, để đảm bảo việc xử lý các hành vi vi phạm hành chính, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu báo cáo để chỉnh lý tại dự thảo Luật theo hướng, cơ quan Thuế có trách nhiệm kiểm tra, rà soát việc khai bổ sung, điều chỉnh hồ sơ khai thuế liên quan đến thời kỳ, phạm vi đã thanh tra, kiểm tra của người nộp thuế. Trường hợp người nộp thuế khai bổ sung làm tăng số thuế phải nộp, giảm số thuế được khấu trừ, miễn, giảm, hoàn thì sẽ bị xử phạt theo quy định như đối với trường hợp cơ quan Thuế, cơ quan có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra phát hiện.

Với quy định hoàn thành nghĩa vụ thuế khi chuyển nhượng dự án đầu tư tại khoản 7 Điều 17, Bộ trưởng khẳng định, việc giữ quy định tại khoản 7 Điều 17 là cần thiết để bên nhận chuyển nhượng biết rõ nghĩa vụ thuế còn tồn đọng của dự án, có cơ sở pháp lý để yêu cầu bên chuyển nhượng bàn giao, đối soát nghĩa vụ thuế trước khi ký hợp đồng. Từ đó, giảm rủi ro pháp lý, nâng cao tính minh bạch của thị trường chuyển nhượng dự án, đặc biệt trong các giao dịch chuyển nhượng có vốn trực tiếp hoặc gián tiếp, chuyển nhượng dự án có yếu tố nước ngoài; bảo đảm nguyên tắc nghĩa vụ tài chính gắn liền với dự án tài sản được chuyển giao, ngăn ngừa tình trạng bên chuyển nhượng bỏ nghĩa vụ dẫn đến thất thoát ngân sách. “Quy định này nhằm thu đúng, thu đủ trong bối cảnh các giao dịch mua bán sát nhập, xuyên biên giới ngày càng gia tăng. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu và báo cáo để chính lý tại dự thảo Luật cho phù hợp” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh./.

LG

Nguồn: Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính