Nhìn lại thành tựu giảm nghèo của nước ta và giải pháp
trong thời gian tới

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị toàn quốc
(Nguồn: Cổng TTĐT Bộ Nông nghiệp và Môi trường)

Giảm nghèo là mục tiêu xuyên suốt, quan trọng hàng đầu của Đảng và Nhà nước ta trong quá trình phát triển. Điều này được thể hiện trong Văn kiện Đại hội Đảng qua các thời kỳ và ngày càng sâu rộng, toàn diện hơn. Do vậy, công tác giảm nghèo của nước ta liên tục đạt được nhiều thành tựu quan trọng và được cộng đồng quốc tế đánh giá là điểm sáng, hình mẫu về giảm nghèo. Đạt được những kết quả này là do nước ta có các chính sách phát triển đồng bộ, cụ thể hóa chủ trương của Đảng và thực hiện có hiệu quả, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là một những minh chứng rõ nét cho điều nêu trên.

Sơn La thực hiện hiệu quả chính sách giảm nghèo
(Nguồn: Cổng Thông tin điện tử tỉnh Sơn La)

Thành tựu ấn tượng trong giảm nghèo của nước ta thời gian qua

Có thể thấy, công tác giảm nghèo của nước ta đã và đang phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, huy động sự hưởng ứng tích cực của cả xã hội nên đạt được nhiều kết quả nổi bật, năm sau tốt hơn năm trước. Đặc biệt, nhận thức của người nghèo ngày càng thay đổi, cơ bản không còn ỷ lại, có nhiều tấm gương, điển hình thoát nghèo, tình nguyện xin ra khỏi danh sách hộ nghèo để tạo động lực tự nỗ lực vươn lên. Cùng với đó là hệ thống cơ chế, chính sách về giảm nghèo được Chính phủ ban hành khá đồng bộ, toàn diện để hỗ trợ cho người nghèo thoát nghèo và vươn lên phát triển. Riêng năm 2024, thành tựu giảm nghèo của nước ta nói chung và 6 vùng kinh tế nói riêng đã có nhiều chuyển biến tích cực và khá toàn diện so với các năm trước. Điều này được thể hiện như sau:

Tỷ lệ nghèo đa chiều chung toàn quốc năm 2024 là 4,06%, giảm 1,65% so với năm 2023. Cả nước còn hơn 1,2 triệu hộ nghèo và hộ cận nghèo. Xét theo vùng, kết quả trong giảm nghèo của mỗi vùng cũng đều có chuyển biến tích cực, cụ thể là:

Trung du và miền núi phía bắc dù vẫn là vùng có tỷ lệ nghèo đa chiều cao nhất cả nước nhưng cũng đang trong xu hướng giảm mạnh, với tỷ 14,98% (Giảm 3,22%); tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo đa chiều là 486.623 hộ (Giảm 101.329 hộ).

Tiếp đến là vùng Tây Nguyên với tỷ lệ nghèo đa chiều là 9,45% (Giảm 3,01%); tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo đa chiều là 152.970 hộ (Giảm 42.825 hộ).

Xếp vị trí thứ ba là vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền trung, với tỷ lệ nghèo đa chiều là 6,24% (Giảm 1,79%); tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo đa chiều là 360.614 hộ (Giảm 99.842 hộ)

Ở vị trí thứ tư là Đồng bằng sông Cửu Long, với tỷ lệ nghèo đa chiều là 3,14% (Giảm 1,01%); tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo đa chiều là 153.450 hộ (Giảm 48.113 hộ)

Đồng bằng sông Hồng xếp vị trí thứ năm, với tỷ lệ nghèo đa chiều là 1,4% (Giảm 0,47%); tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo đa chiều là 97.755 hộ (Giảm 32.024 hộ)

Vùng Đông Nam Bộ có tỷ lệ nghèo đa chiều thấp nhất cả nước, với 0,15% (Giảm 0,08%); tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo đa chiều là 7.585 hộ (Giảm 3.206 hộ).

Hộ nghèo và cận nghèo theo chuẩn đa chiều của nước ta năm 2024

ĐỊA BÀN	Tỷ lệ nghèo đa chiều	Tổng số hộ nghèo và hộ cận nghèo	Tỷ lệ hộ nghèo	Hộ nghèo	Tỷ lệ hộ cận nghèo	Hộ cận nghèo
	(%)	(Hộ)	(%)	(Hộ)	(%)	(Hộ)
CHUNG CẢ NƯỚC	4,06	1.258.997	1,93	599.608	2,13	659.389
THEO CÁC VÙNG
Trung du và miền núi phía Bắc	14,98	486.623	8,72	283.413	6,25	203.210
Đồng bằng sông Hồng	1,40	97.755	0,50	35.128	0,89	62.627
Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung	6,24	360.614	2,69	155.501	3,55	205.113
Tây Nguyên	9,45	152.970	4,47	72.330	4,98	80.640
Đông Nam Bộ	0,15	7.585	0,09	4.485	0,06	3.100
Đồng bằng Sông Cửu Long	3,14	153.450	1,00	48.751	2,14	104.699

Nguồn: kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025

Bà con dân tộc thiểu số vui mừng vì được mùa, đẩy lùi cái nghèo

Giải pháp góp phần giảm nghèo nhanh và bền vững trong thời gian tới

Thành phố Hà Nội chung tay vì người nghèo

Nghiên cứu cho thấy, để giảm nghèo nhanh và bền vững hơn trong thời gian tới, cần có thêm những giải pháp đồng bộ và mang tính đột phá. Dưới đây là một số giải pháp chủ yếu mà các cấp, các ngành và địa phương có thể tham khảo trong hành trình giảm nghèo nói chung, thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững nói riêng:

Một là, đẩy mạnh công tác truyền thông để nâng cao nhận thức của cộng đồng và xã hội. Coi xác định công tác giảm nghèo bền vững là nội dung quan trong trong xã hội, có tác động lớn đến trật tự xã hội của đất nước. Không những vậy, giảm nghèo còn là một nét đặc trưng thể hiện tính ưu việt của chế độ, khẳng định năng lực lãnh đạo của Đảng, sự quản lý hiệu quả của Nhà nước và là thành tựu của toàn hệ thống chính trị, là kết tinh của khối đại đoàn kết dân tộc. Bởi vậy, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức trong cộng đồng và xã hội về công tác giảm nghèo là việc làm cấp thiết, quan trọng. Qua đó, tạo sự thống nhất trong các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền và toàn xã hội, nhất là cấp cơ sở; phát huy mạnh mẽ truyền thống đoàn kết, tinh thần "tương thân, tương ái" của dân tộc ta đối với người nghèo; khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, phát huy nội lực vươn lên thoát nghèo. Khuyến khích, huy động sự tham gia vào cuộc của mọi thành phần kinh tế trong thực hiện các chương trình, chính sách giảm nghèo theo tiêu chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều tại địa phương, coi đây không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước mà còn là trách nhiệm của cả xã hội và của cả cộng đồng vì sự phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững của địa phương và đất nước.

Hai là, chỉ đạo thực hiện đầy đủ chính sách giảm nghèo, đồng thời tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách giảm nghèo bền vững, hỗ trợ có điều kiện; tăng cường tín dụng chính sách xã hội cho người nghèo gắn với mục tiêu phát triển bền vững.

Ba là, tiếp tục quán triệt và thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 23/6/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giảm nghèo bền vững đến năm 2030. Trọng tâm là triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo giai đoạn 2021-2025 và những năm tiếp theo. Các cấp ủy Đảng và chính quyền, các ban ngành, đoàn thể phải chủ động quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao việc thực hiện chương trình, coi đây là nhiệm vụ chính trị có tính xuyên suốt của địa phương, đơn vị; tổ chức xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình theo hướng liên ngành, phối hợp nhất quán, đồng bộ giữa các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành và các tổ chức chính trị - xã hội khác; trong đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, phân công, phân cấp, xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành, tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm người đứng đầu trong công tác giảm nghèo.

Tài liệu tham khảo

1. Cổng Thông tin điện tử Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thủ tướng: Việt Nam là hình mẫu về giảm nghèo, phát triển nông thôn

2. Bộ lao động và thương binh - xã hội, Kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2023 và 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025

3. Tạp chí Kinh tế Việt Nam, Sáu giải pháp để đạt tỷ lệ mức giảm nghèo đa chiều

TS. Nguyễn Văn Thuật