Nằm ở vị trí trung điểm của vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải Trung bộ, Quảng Nam xếp thứ 3 về quy mô diện tích và thứ 4 về quy mô dân số so với 14 tỉnh trong Vùng; Quảng Nam có hệ thống giao thông với đầy đủ các phương thức vận tải gồm cả đường bộ, đường sắt, đường thủy và đường hàng không, là yếu tố quan trọng tạo thuận lợi trong giao lưu thương mại, hợp tác kinh tế, phát triển văn hóa - xã hội trong Vùng.

Vị trí địa lý của tỉnh Quảng Nam cũng nằm trên trung độ cả nước, quốc lộ 1A, đường Hồ Chí Minh là đầu mối giao lưu của hướng Bắc - Nam, đồng thời là cửa ngõ của khu vực miền Trung, Tây Nguyên và các nước lân cận.

Phát biểu mở đầu Hội nghị, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đánh giá, Quảng Nam là tỉnh có quy mô về diện tích và dân số lớn trong vùng Duyên hải Nam trung Bộ, có vai trò quan trọng về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh, là cửa ngõ kết nối với vùng Tây Nguyên, giáp với nước bạn Lào; có đường bờ biển dài gần 125 km với nhiều tài nguyên thiên nhiên đặc sắc, nhiều di sản văn hóa quốc gia và thế giới như Hội An, Mỹ Sơn, khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm..., tiềm năng đất đai màu mỡ, nguồn nước dồi dào, đây là các nguồn tài nguyên quý giá cho phát triển kinh tế - xã hội.

Quảng Nam là tỉnh có nhiều thuận lợi trong kết nối giao thông với đầy đủ các phương thức vận tải đường bộ, đường sắt, đường thủy và đường hàng không. Cảng hàng không Chu Lai có vị trí chiến lược và có nhiều tiềm năng để nâng cấp trở thành một trong những cảng hàng không quốc tế lớn, hiện đại; kết cấu hạ tầng kỹ thuật được quan tâm đầu tư, đặc biệt là hạ tầng giao thông kết nối của Quảng Nam đã được đầu tư tương đối đồng bộ. Đây là nền tảng để tỉnh Quảng Nam bứt phá phát triển trong giai đoạn từ nay đến năm 2030.

Trong hơn 10 năm qua, quy mô kinh tế tỉnh Quảng Nam hiện nằm trong nhóm 20 tỉnh, thành phố lớn nhất Việt Nam và đứng thứ 4 ở vùng Bắc trung Bộ và duyên hải miền Trung, thu hút vốn FDI đứng thứ 3 trong Vùng, thu nhập bình quân đầu người tăng nhanh từ nhóm có mức thu nhập thấp lên đạt mức bình quân của cả nước.

Tuy nhiên, trong giai đoạn 2011-2020, kinh tế tỉnh Quảng Nam phát triển không ổn định, tăng trưởng cao trong giai đoạn 2011-2015 và giảm dần trong giai đoạn 2016-2020, đặc biệt có năm tăng trưởng âm như năm 2020 và dự kiến năm 2023. Điều đó cho thấy, nền kinh tế Quảng Nam phát triển thiếu bền vững, phụ thuộc quá nhiều vào ngành công nghiệp ô tô, công nghiệp chế biến chế tạo.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho rằng, sau một thời gian phát triển đột phá, kinh tế Quảng Nam đã bộc lộ các điểm yếu, dễ bị tổn thương; quy hoạch tỉnh lần này là cơ hội quý để Quảng Nam rà soát, đánh giá rõ thực trạng phát triển, xác định cụ thể các điểm nghẽn, để từ đó xác định các nhiệm vụ trọng tâm, giúp Quảng Nam phát triển nhanh và bền vững trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong thời gian tới.

Theo nội dung quy hoạch được trình bày tại Hội nghị, tỉnh Quảng Nam đưa ra mục tiêu đến năm 2030 trở thành tỉnh phát triển khá trong vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải Trung bộ; là cực tăng trưởng quan trọng của khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Có mạng lưới kết cấu hạ tầng đồng bộ theo hướng hiện đại; hình thành cụm hàng không, cảng biển, dịch vụ logistics, du lịch; trung tâm công nghiệp cơ khí ô tô, cơ khí chế tạo, điện khí mang tầm khu vực; trung tâm công nghiệp dược liệu, chế biến sâu sản phẩm nông lâm nghiệp, silica quốc gia; có cơ sở đào tạo nghề chất lượng cao; có nền văn hóa giàu bản sắc; đa số các cơ sở y tế, giáo dục đạt chuẩn quốc gia; có hệ thống đô thị gắn kết với nông thôn.

Tầm nhìn đến 2050, Quảng Nam có kinh tế, xã hội phát triển toàn diện, bền vững; trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đóng góp lớn cho ngân sách Trung ương; hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, tiên tiến; các khu công nghiệp, khu du lịch biển, cảng biển, sân bay, trung tâm giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ hiện đại; di sản văn hóa thế giới bản sắc, ấn tượng; chất lượng môi trường tốt; xã hội phát triển hài hòa, chỉ số phát triển con người và thu nhập của người dân ở mức cao, đời sống hạnh phúc.

Quy hoạch tỉnh Quảng Nam đưa ra các khâu đột phá phát triển về hoàn thiện hệ thống hạ tầng; Nâng cao năng lực cạnh tranh; Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và phúc lợi xã hội; Nâng cao năng lực khoa học công nghệ.

Để giúp tỉnh Quảng Nam khơi thông được nguồn lực, tận dụng tối đa mọi cơ hội để bứt phá phát triển trong thời gian tới, tại Hội nghị, các thành viên Hội đồng thẩm định, ủy viên phản biện tham gia ý kiến, tập trung vào ba nhóm vấn đề về sự phù hợp của quy hoạch tỉnh với quy định tại Điều 32 của Luật Quy hoạch, gồm: Sự phù hợp với Nhiệm vụ lập quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Việc tuân thủ quy trình lập quy hoạch quy định tại khoản 4 Điều 16 của Luật Quy hoạch; Việc tích hợp các nội dung đề xuất của các sở, ban, ngành và UBND cấp huyện đưa vào nội dung quy hoạch tỉnh Quảng Nam.

Đa số ý kiến cho rằng, quy hoạch tỉnh Quảng Nam được xây dựng công phu, nghiêm túc. Quy hoạch được lập trong bối cảnh có những thuận lợi là đã có Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định rất rõ về định hướng phát triển của đất nước đến năm 2045, Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ đến 2030, tầm nhìn đến năm 2045; các Nghị quyết chuyên đề của Ban chấp hành trung ương, Bộ Chính trị về định hướng phát triển các ngành, lĩnh vực; Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội về Quy hoạch tổng thể quốc gia; Nghị quyết số 168/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025; 18 quy hoạch ngành quốc gia đã được phê duyệt và 15 quy hoạch ngành quốc gia khác đang trong quá trình hoàn thiện và trình phê duyệt.

Đồng thời, cho ý kiến về một số nội dung chính của quy hoạch như làm rõ các tồn tại, hạn chế, "điểm nghẽn” lớn cần giải quyết; xác định rõ tiềm năng, lợi thế, cơ hội và thách thức để giúp Quảng Nam xác định các kịch bản tăng trưởng nhanh và bền vững trong thời kỳ mới; xác định các khâu đột phá phát triển; việc lựa chọn các ngành, lĩnh vực quan trọng và phương án phát triển các ngành quan trọng trong kỳ quy hoạch; phương án tổ chức không gian hoạt động kinh tế - xã hội; định hướng phát triển không gian lân cận sông Trường Giang, sông Cổ Cò, sông Tam Kỳ, sông Thu Bồn và vịnh An Hòa đảm bảo phát triển bền vững, gắn với phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu; về phương án phát triển các đô thị Tam Kỳ, Hội An, Núi Thành, Khâm Đức; đặc biệt là định hướng phát triển đô thị Tam Kỳ trở thành đô thị loại I trong tương lai.

Các ý kiến cũng tập trung làm rõ hơn đối với phương án phát triển khu chức năng; phương án phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật; phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai; phương án bảo vệ môi trường và Danh mục dự án ưu tiên đầu tư trong thời kỳ quy hoạch.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thành phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: MPI

Phát biểu tại Hội nghị, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thành thay mặt lãnh đạo Tỉnh cảm ơn các ý kiến phát biểu tâm huyết, sâu sắc của Hội đồng thẩm định và các chuyên gia - ủy viên phản biện. Đồng thời chia sẻ, đây là lần đầu tiên tỉnh thực hiện công tác xây dựng quy hoạch tỉnh và cũng gặp những khó khăn nhất định. Trong quá trình lập quy hoạch tỉnh Quảng Nam chỉ đạo đơn vị tư vấn, phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan; nghiên cứu nhiều dự thảo quy hoạch của các địa phương lân cận cũng như quy hoạch tổng thể quốc gia, định hướng quy hoạch vùng để tích hợp vào quy hoạch tỉnh với mong muốn quy hoạch sau khi được phê duyệt sớm được triển khai thực hiện, đóng góp tích cực vào sự phát triển của vùng và quốc gia.

Với vị trí, vai trò và ý nghĩa lớn của quy hoạch trong phát triển kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng nên trong quá trình lập quy hoạch tỉnh Quảng Nam luôn cầu thị, lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước... để tiếp thu, hoàn thiện quy hoạch trình Hội đồng thẩm định. Quảng Nam luôn xác định việc cân bằng giữa khát vọng phát triển của tỉnh với tính khả thi thực tế; đặc biệt là trong bối cảnh có biến động về an ninh, dịch bệnh, thiên tai bất ngờ trong thời gian gần đây, biến đổi khí hậu tác động khó lường tới mục tiêu, định hướng của các địa phương nói chung và Quảng Nam nói riêng. Do vậy, qua các ý kiến góp ý, tỉnh sẽ khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu, bảo đảm quy hoạch bao quát đầy đủ, đảm bảo tính khách quan, thực tiễn.

Sau thời gian làm việc với tinh thần nghiêm túc, khẩn trương và trách nhiệm, Hội đồng thẩm định đã hoàn thành được chương trình đề tra; tiến hành xem xét, biểu quyết bằng Phiếu đánh giá thông qua hồ sơ trình thẩm định Quy hoạch tỉnh Quảng Nam với kết quả 100% đồng ý với điều kiện có chỉnh sửa, bổ sung, hoàn thiện.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: MPI

Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đánh giá cao các ý kiến phát biểu và nhấn mạnh, qua các ý kiến cho thấy, quy hoạch tỉnh Quảng Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Cơ quan lập quy hoạch chủ trì phối hợp với các Sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai lập theo đúng quy định của pháp luật về quy hoạch. Lãnh đạo tỉnh đã quan tâm, chỉ đạo sát sao cơ quan lập quy hoạch trong quá trình hoàn thiện quy hoạch trình Hội đồng thẩm định.

Nội dung quy hoạch đã thể hiện khá rõ nét về khát vọng phát triển của tỉnh; thể hiện được sự liên kết và đồng bộ trong định hướng phát triển kết cấu hạ tầng; việc sắp xếp, phân bổ không gian các hoạt động kinh tế - xã hội; về cơ bản, nội dung quy hoạch tỉnh đã đáp ứng yêu cầu quy định tại Điều 27 Luật Quy hoạch và Điều 28 Nghị định số 37/2019/NĐ-CP ngày 07/5/2019 của Chính phủ; đồng thời, Báo cáo kết quả đánh giá môi trường chiến lược của quy hoạch tỉnh Quảng Nam cũng đã được hoàn thiện theo ý kiến của chuyên gia tại Hội thảo tham vấn ý kiến, cơ bản đảm bảo yêu cầu theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Để sớm hoàn thiện nội dung quy hoạch theo quy định của pháp luật về quy hoạch, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam chỉ đạo cơ quan lập quy hoạch lập báo cáo tiếp thu, giải trình toàn bộ ý kiến tham gia thẩm định của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, ý kiến của các chuyên gia phản biện, ý kiến của các cơ quan tại Hội thảo tham vấn ý kiến đối với Báo cáo kết quả đánh giá môi trường chiến lược và kết luận của Hội đồng thẩm định tại Báo cáo thẩm định.

Theo đó, tập trung làm rõ và giải trình một số nội dung để hoàn thiện hồ sơ quy hoạch như: làm rõ hơn tiềm năng, thế mạnh và vai trò của Quảng Nam đối với vùng/quốc gia trong một số nội dung về vị trí địa lý, tài nguyên, di sản thiên nhiên, di sản văn hóa, tài nguyên biển nhất là những dạng tài nguyên đặc sắc, nổi trội, riêng biệt của Quảng Nam. Về quan điểm về phát triển, bổ sung quan điểm phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số, kinh tế cacbon thấp vào quy hoạch tỉnh; phát triển có trọng tâm, trọng điểm, phát triển bền vững, gắn liền với bảo tồn, phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Về các đột phá phát triển, xem xét, cân nhắc lựa chọn một số đột phá phát triển hạ tầng các khu kinh tế và hạ tầng kết nối với sân bay, cảng biển, trung tâm logichtics, phát triển vùng động lực từ đường cao tốc ra đến biển, tập trung vào chuyển đổi số và cải thiện môi trường kinh doanh.

Đồng thời, làm rõ định hướng tổ chức, sắp xếp không gian phát triển một số phân ngành trong ngành công nghiệp, như: cơ khí chế tạo và sản xuất ô tô, công nghiệp năng lượng, công nghiệp hỗ trợ sản xuất cơ khí. Đối với phương án phát triển du lịch: đề nghị bổ sung mục tiêu phát triển Quảng Nam trở thành điểm đến du lịch xanh và thông minh; phát triển du lịch gắn với bảo tồn, đặc biệt ở di sản thế giới Hội An, Mỹ Sơn và khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm.

Đối với phương án phát triển ngành nông nghiệp, phát triển theo hướng hiện đại, hội nhập quốc tế, thích ứng với biến đổi khí hậu, trên cơ sở phát huy các lợi thế so sánh, chuyển mạnh sang sản xuất hàng hóa quy mô lớn có chất lượng và giá trị gia tăng cao, bền vững gắn với bảo vệ môi trường.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cũng nhấn mạnh đến các nội dung về phương án tổ chức không gian cho các hoạt động kinh tế - xã hội; phương án quy hoạch hệ thống đô thị; hạ tầng giao thông; hạ tầng điện, năng lượng; hạ tầng thủy lợi, cấp, thoát nước; dự án ưu tiên đầu tư; cơ sở dữ liệu và hệ thống sơ đồ, bản đồ quy hoạch: đề nghị hoàn thiện theo đúng quy định tại Nghị định số 58/2023/NĐ-CP ngày 12/8/2023 của Chính phủ và Thông tư số 04/2023/TT-BKHĐT ngày 26/6/2023 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Trên cơ sở các ý kiến góp ý của các thành viên Hội đồng, chuyên gia, nhà khoa học, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đề nghị tỉnh Quảng Nam khẩn trương hoàn thiện hồ sơ quy hoạch để trình cấp có thẩm quyền theo quy định và chịu trách nhiệm về tính chính xác của nội dung, số liệu trong Báo cáo Quy hoạch tỉnh và hệ thống bản đồ, cơ sở dữ liệu trong hồ sơ quy hoạch./.

Theo Tùng Linh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư